Αθήνα

 

15 oC

ελαφρές νεφώσεις

Hottest

Ενημέρωση σε... fast-forward!

kokkalis 280324
Τα λόγια αγάπης του Πέτρου Κόκκαλη για τη Δήμητρα Ματσούκα

OPINION

Παραδοσιακά κόμματα και πολιτική την περίοδο του «αναχωρητισμού των μαζών»

Στο βιβλίο «Η αμηχανία της δημοκρατίας» ο Carlo Galli σημειώνει ότι ο τύπος του ανθρώπου που ενδημεί σήμερα στα δημοκρατικά πολιτεύματα κρατά όλο και πιο συχνά μια στάση απέναντι στην πολιτική η οποία δυσκολεύει τη δημοκρατία. Πρόκειται για μια οργισμένη ή αναχωρητική απόρριψη, και έτσι προκύπτει η αδιαφορία και η ανάγκη για εξέγερση, ενώ πολλοί γοητεύονται από τον λαϊκισμό που κατά τον συγγραφέα είναι το όνειρο ενός κόσμου ελέγξιμου από τα χαμηλά: είναι η θέση εκείνου που δεν θέλει να δει την πραγματικότητα ως έχει.

Γράφει η Βασιλική Σουλαδάκη στην εφημερίδα ΑΞΙΑ

Ο λαϊκισμός υποκρίνεται ότι αμφισβητεί, ενώ όλο και πιο συχνά χρησιμοποιείται από τις κυβερνήσεις. «Επανάσταση χαμηλής θερμοκρασίας, που περισσότερο κραυγάζει παρά γίνεται πράξη, είναι περισσότερο μελοδραματική παρά τραγική, πάντοτε αναποτελεσματική και αδύναμη, ο λαϊκισμός είναι ο αναχωρητισμός των μαζών καμουφλαρισμένος με ενεργητικότητα. Ο λαϊκισμός είναι μία από τις πλέον ηχηρές εκδοχές της αμηχανίας της δημοκρατίας». Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Γιατί ένα μεγάλο μέρος των πολιτών αποστρέφονται τα παραδοσιακά κόμματα και προτιμούν να ψηφίσουν ακόμα και κόμματα που αντιστρατεύονται την έννοια της δημοκρατίας αλλά που, παραδόξως, τα προτιμούν στο όνομα της δημοκρατίας που κατά τη γνώμη τους έχει πια χαθεί και δεν υπερασπίζεται τα συμφέροντά τους; Αυτό που κατά γενική ομολογία ανησυχεί αρκετούς πολίτες είναι η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση και οι συνέπειές της. Κάποιοι εκτός από τον θρίαμβο ενός εύκολα προσβάσιμου παγκόσμιου χώρου, όπως για παράδειγμα το Διαδίκτυο, βλέπουν τη σταδιακή αποσύνθεση κράτους, αγοράς, έθνους και κομμάτων.

Με άλλα λόγια, κάποιοι έχουν ταυτίσει την παγκοσμιοποίηση με την περαιτέρω φτωχοποίηση τους, την αύξηση της κοινωνικής ανασφάλειας τόσο όσον αφορά στις παροχές του κοινωνικού κράτους όσο και ως προς τη δυνατότητα να σχεδιάσουν τη ζωή τους και το μέλλον τους. Ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 και τις πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν, τα παραπάνω έγιναν ακόμη πιο έντονα.

Η περίπτωση της χώρας μας είναι χαρακτηριστική, αλλά και σε άλλες χώρες υιοθετήθηκαν παρόμοιες πολιτικές, αν όχι παντού με την ίδια ένταση. Η κοινωνική ανασφάλεια σε συνδυασμό με τον φόβο που προέρχεται από την τρομοκρατία αλλά και άλλους παράγοντες, όπως η διαφθορά, συνιστούν εκρηκτικό μείγμα. Η διαλυμένη μεσαία τάξη μέσα σε πλήρη σύγχυση σταμάτησε να εμπιστεύεται τα παραδοσιακά κόμματα που θεωρεί ότι την πρόδωσαν. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια η πολιτική όπως προβάλλεται και από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δίνει την αίσθηση λάιφ-στάιλ εκπομπής σε συνδυασμό με gossip, δηλαδή κουτσομπολιό. Πλήρης υποχώρηση των ιδεολογιών και ένα στυγνός λόγος εξουσίας που δεν συγκινεί τις μάζες.

Τα κόμματα συνεχίζουν να είναι οι κατ’ εξοχήν φορείς εξουσίας, αλλά εμφανίζουν τάσεις εσωστρέφειας, μετατρέπονται πολλές φορές σε ένα σύστημα καστών ξεκομμένο από την κοινωνία, με εξαίρεση την περίοδο των εκλογών. Αυτό το κενό έρχονται να καλύψουν με άσχημο τρόπο τα λαϊκίστικα κόμματα, πολλές φορές ακροδεξιά, που αποτελούν κίνδυνο για την ίδια τη δημοκρατία. Σε όλες τις αναλύσεις που διαβάζω για την άνοδο λαϊκίστικων κομμάτων, κυρίως ακροδεξιών, εκτός από τις διαπιστώσεις για τη ρητορική τους ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι κινούνται στη βάση. Αυτό που στα αγγλικά ονομάζεται grassroots politics.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό τους είναι ότι αφενός έχουν υιοθετήσει στις πολιτικές τους την έννοια του κοινωνικού κράτους και των εργασιακών δικαιωμάτων, κάτι που ανήκε παραδοσιακά στη σοσιαλδημοκρατία, ενώ την ιδία στιγμή είναι εχθρικά στους μετανάστες, κάτι που τα καθιστά γοητευτικά σε μια μεγάλη μάζα που θεωρεί ότι οι ξένοι τούς παίρνουν τις δουλειές και ότι για όλα φταίει η κακιά παγκοσμιοποίηση. Εσφαλμένη αντίληψη, αλλά αυτή επικρατεί. Νομίζω, λοιπόν, ότι τα παραδοσιακά κόμματα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να «θυμηθούν» από πού ξεκίνησαν.

Όταν δηλαδή και εκείνα είχαν κινηματικό χαρακτήρα. Είναι δύσκολος δρόμος αλλά εάν δεν κινηθούν και τα ίδια στη βάση μεταφέροντας τα μηνύματά τους, που πρέπει να είναι ξεκάθαρα, λακωνικά, απλά και κατανοητά, όσες αράδες για τη λαίλαπα του λαϊκισμού κι αν γραφτούν δεν θα αλλάξουν τη συμπεριφορά μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος.

Σε αυτούς, για παράδειγμα, που φοβούνται ότι η παγκοσμιοποίηση και η ελεύθερη οικονομία ενθαρρύνει τις μετεγκαταστάσεις των επιχειρήσεων και εντείνει τον ανταγωνισμό με χώρες που διαθέτουν φτηνά εργατικά χέρια, θα πρέπει να τους εξηγήσομε ότι ναι μεν έχουν δίκιο να φοβούνται τον ανταγωνισμό με τις αναδυόμενες οικονομίες, αλλά ότι έχει αποδειχθεί ότι το άνοιγμα του εμπορίου, η παγκοσμιοποίηση των συναλλαγών και των επενδύσεων τονώνουν την ανάπτυξη και την κατανάλωση, επιτρέπουν την πρόσβαση σε μια μεγάλη γκάμα προϊόντων που θα ήταν αδύνατον να αποκτηθούν γιατί δεν θα ήταν διαθέσιμα στην αγορά χωρίς το άνοιγμα του εμπορίου.

Όσον αφορά στις πολιτικές, η απάντηση του κράτους στην παγκοσμιοποίηση θα πρέπει να είναι ένα κράτος που επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στην καινοτομία, διότι αυτά διατηρούν την ανταγωνιστικότητα και όχι οι μισθοί πείνας, όπως μερικοί προσπαθούν να μας πείσουν. Διότι το κόστος εργασίας μπορεί να είναι μεγαλύτερο από εκείνο των αναδυομένων οικονομιών, τελειοποιώντας όμως το σύστημα της παιδείας και της υγείας μπορούμε να αυξήσουμε την παραγωγικότητά μας.

Χάρη στην καινοτομία τα προϊόντα και η τεχνολογία μας μπορούν να διατηρήσουν το προβάδισμα έναντι των τεχνολογιών των υπολοίπων. Παιδεία, έρευνα, υγεία, υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, βιομηχανική πολιτική, ευέλικτη ασφάλεια, περιβαλλοντική πολιτική. Όπως αναφέρουν και οι Philippe Aghion και Alexandra Roulet στο βιβλίο τους «Ο νέος ρόλος του κράτους για μια ανανεωτική σοσιαλδημοκρατία», η δημοκρατία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών πρέπει να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο νέος ρόλος του κράτους χρειάζεται ανάλυση, και στους περιορισμούς που θέτει ένα άρθρο σε εφημερίδα δεν μπορεί να αναλυθεί σε αυτό το κείμενο, οπότε επιφυλάσσομαι.

* Η Βασιλική Σουλαδάκη είναι διεθνολόγος.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η ΑΞΙΑ» το Σάββατο 14/01/2017.

Ροή Ειδήσεων

6167830

28/03/2024 | 23:01

Βουλή: Καταψηφίστηκε η πρόταση δυσπιστίας για τα «Τέμπη» με 159 «Όχι»

28/03/2024 | 22:46

Θοδωρής Αθερίδης: Μου αρέσει πάρα πολύ το Ζάρι της Μαρίνας Σάττι, σίγουρα θα είναι μέσα στην τριάδα

28/03/2024 | 22:42

Νέο τζακ ποτ στο Τζόκερ – Δείτε ποιοι αριθμοί κληρώθηκαν
6167625

28/03/2024 | 22:26

Σωκράτης Φάμελλος: Σχέδιο συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών με ευθύνη Μητσοτάκη, να γίνει Προανακριτική για τον Καραμανλή

28/03/2024 | 22:20

MasterChef-Απών ο Σωτήρης Κοντιζάς: «Δεν είμαστε όλοι καλά, δεν ακολούθησε τις οδηγίες»

28/03/2024 | 22:05

Νίκος Ανδρουλάκης: Εδραιωμένη η πεποίθηση στον λαό πως η κυβέρνηση λειτουργεί ως μηχανή διαφθοράς
screenshot 21

28/03/2024 | 21:57

Πυροβολισμοί στα ΚΤΕΛ Κηφισού- Ένας τραυματίας

28/03/2024 | 21:53

Survivor-Αλέξης Παππάς: Η Χρύσα απείλησε την ομάδα ότι στη μονομαχία θα περπατά

28/03/2024 | 21:47

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Δεν ντρέπεστε να λέτε ότι μέλημά μου ήταν να αλλάξω τους διαλόγους;» – Ουδέποτε υπήρξε εντολή για συγκάλυψη, κοιτώ στα μάτια τους συγγενείς των θυμάτων
 ΚΑΣΣΕΛΑΚΗΣ

28/03/2024 | 21:34

Κασσελάκης σε Μητσοτάκη: Επαναφέρω την πρόταση για αξιοπρεπή αποχώρηση προτού το παρακράτος καταρρεύσει πάνω σας

28/03/2024 | 21:23

ΚΚΕ για παραιτήσεις υπουργών: Αδιαμφισβήτητες οι σχέσεις της κυβέρνησης με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα

28/03/2024 | 21:12

Δημήτρης Κόκοτας: Σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο μετά το έμφραγμα
zestos kairos

28/03/2024 | 20:57

Καιρός αύριο Παρασευή: Ανοιξιάτικος σε όλη τη χώρα με θερμοκρασίες μέχρι και 26 βαθμούς Κελσίου

28/03/2024 | 20:51

Αλέξης Χαρίτσης: Δεσμευτείτε για σύσταση Προανακριτικής – Ο Φλωρίδης οφείλει να παραιτηθεί

28/03/2024 | 20:40

ΣΥΡΙΖΑ για παραιτήσεις Παπασταύρου και Μπρατάκου: Καλή τύχη στους επόμενους…
lazaros lavasidis kentriki
Λάζαρος Λαβασίδης: Ένα πείραμα εν αναμονή
screenshot 14
Κρείττον του λαλείν το σιγάν
280699874 2173598039475106 5681344062880807178 n
Στέλλα Μπελιά: «Αριστερά με ακροδεξιά επιχειρήματα»
231204123225 01 gaza attack 120323
Σφοδροί βομβαρδισμοί του Ισραήλ, στη νότια Γάζα
Η πρώην καγκελάριος και η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη
salteri
Νέο φορολογικό νομοσχέδιο- Ασκήσεις κοινωνικού αυτοματισμού