Αθήνα

 

24 oC

αίθριος καιρός

Hottest

Ενημέρωση σε... fast-forward!

kokkalis 280324
Τα λόγια αγάπης του Πέτρου Κόκκαλη για τη Δήμητρα Ματσούκα

CALLER'S CHOICE

Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστημίου

Η συζήτηση για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν μπορεί παρά να αφορά το μέλλον, το οποίο οφείλουμε να το  προετοιμάσουμε σήμερα, απαλλαγμένοι από αγκυλώσεις του παρελθόντος, αλλά και με σεβασμό στην πολύτιμη ιστορική διαδρομή μας, τη διαδρομή της μεγάλης δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης.

Γράφει ο Παναγιώτης Αναστασιάδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης

Το ιστορικό και Κοινωνικό Πλαίσιο

Αυτή η παράταξη έχει ταυτίσει την ύπαρξη της με τις μεγάλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις:

– με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Δ. Γληνό που πρωτοστάτησαν στην μεγάλη  εκπαιδευτική και γλωσσική μεταρρύθμιση του 1917 που είχε σαν αποτέλεσμα την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας στο εκπαιδευτικό σύστημα.

– με τον Γεώργιο Παπανδρέου πρωθυπουργό και υπουργό παιδείας και τον Ε.Παπανούτσο Γ.Γ του Υπ.παιδείας που θεσμοθέτησαν την έννοια της δωρεάν παιδείας το 1964

– Με τον Ανδρέα Παπανδρέου πρωθυπουργό της Ελλάδας  και υπουργούς παιδείας του ΠΑΣΟΚ τον Λευτέρη Βερυβάκη, τον Απόστολο Κακλαμάνη και τον  Αντώνη Τρίτση, που τη δεκαετία του 80 άλλαξαν τον χάρτη της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες ανταποκρινόμενοι στο αίτημα της εποχής εκείνης για εκδημοκρατισμό και κοινωνική δικαιοσύνη.

Ο Νόμος Πλαίσιο του 1982 αποτέλεσε την μεγάλη ιστορική τομή για το ελληνικό πανεπιστήμιο με πρωτεργάτες τον Δ.Κλάδη και Γ.Πανούση,  ενώ δέκα χρόνια αργότερα μπαίνουν τα θεμέλια για την ίδρυση  του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου  από τον  Γιώργο Παπανδρέου.

Χάρη σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις, χιλιάδες άνθρωποι ενός κατώτερου Θεού που βίωναν τον κοινωνικό αποκλεισμό στην καθημερινότητα τους για δεκαετίες, βρήκαν την δύναμη να αναμετρηθούν με την κοινωνική τους καταγωγή και προέλευση και να καταφέρουν την υπερβούν με όρους πρωτόγνωρους για την εποχή τους. 

Και αυτό δεν πρόκειται ποτέ να μας το συγχωρήσουν οι συντηρητικοί κύκλοι εκείνης  της εποχής και οι διαχρονικοί τους εκπρόσωποι και στις μέρες μας και στο μέλλον.

Υπό αυτή την έννοια όταν αναφερόμαστε σε αυτές  τις ιστορικές περιόδους και ιδιαίτερα στη δεκαετία του 80, θα ήταν καλό  να έχουμε στο μυαλό μας τις εξής παραμέτρους:

  1. Κάθε εποχή πρέπει να την κρίνουμε στο ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνικό της πλαίσιο.
  2. Οι κατακτήσεις της περιόδου αυτής επιβάλουν τον σεβασμό μας ως ελάχιστη υποχρέωση σε αυτούς που έφυγαν και ως  ύψιστο καθήκον σε αυτούς που έρχονται.
  3. Σεβασμός δεν σημαίνει ωραιοποίηση των πραγμάτων, αντιθέτως επιβάλλει σκληρή αυτοκριτική σχετικά με τα λάθη, τις παραλείψεις και τις στρεβλώσεις ώστε να διδαχθούμε από αυτά και να προχωρήσουμε μπροστά.

Η ιστορική διαδρομή της δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης δεν έχει νόημα να την δούμε ως την ιερή στάχτη που θα εναποτεθεί με τις πρέπουσες τιμές στο μαυσωλείο της εποχής της.

Αντίθετα η ιστορία μας, ήταν και είναι η φλόγα που θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε στις προκλήσεις της σημερινής εποχής.

 Οι Προκλήσεις της σημερινής εποχής : η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση

 Πολλοί ομιλούν για την έλευση  της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, χαρακτηριστικό γνώρισμα της οποίας είναι η χωρίς ιστορικό προηγούμενο ταχύτητα των επερχόμενων αλλαγών, το άνοιγμα της πρόσβασης στη γνώση που πολλαπλασιάζεται με εκθετικό ρυθμό αλλά και η αναμενόμενη καθολική επίπτωση των νέων επιτευγμάτων στην παραγωγή, την διαχείριση και την διακυβέρνηση.

Ένας  «νέος κόσμος» αναδύεται μέσα από το διαδίκτυο των πραγμάτων, τις προηγμένες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης,  την δυναμική διείσδυση της ρομποτικής σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής και εργασιακής μας καθημερινότητας, την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης   που δυνητικά θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές στο επίπεδο  των παραγωγικών δομών και σχέσεων, τη βιοτεχνολογία, τη νανοτεχνολογία τους κβαντικούς υπολογιστές.

Δεν είναι όμως λίγοι εκείνοι που προειδοποιούν για τους επερχόμενους κίνδυνους από  την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση: σημαντική απώλεια υφιστάμενων θέσεων εργασίας, νέες μορφές ακραίου κοινωνικού αποκλεισμού, απώλεια του ελέγχου των προσωπικών δεδομένων, έξαρση της ασύμμετρης παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κλπ

Είναι προφανές πως  «ο νέος κόσμος» μας καλεί να πλοηγηθούμε σε νέα αχαρτογράφητα ύδατα με εργαλεία και μεθοδολογίες που δεν επαρκούν, γνωρίζοντας καλά ότι ο κύκλος ζωής των νέων επαναστάσεων  που θα μας κατακλύσουν θα είναι βραχύς μεν, αλλά καθοριστικός για τις ζωές μας και το μέλλον των παιδιών μας.

Κάθε μέρα συνειδητοποιούμε ότι η πλοήγηση σε διαρκώς μεταβαλλόμενα τεχνολογικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα  θα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κοινωνικές δεξιότητες για τον πολίτη της νέας εποχής.

 Ιδιαίτερα οι προηγμένες μαθησιακές τεχνολογίες διαδικτύου  στην εκπαίδευση διαμορφώνουν ένα εντελώς νέο περιβάλλον μάθησης και διδασκαλίας.

Ο «νέος κόσμος» υπόσχεται μέσω των διαδραστικών εφαρμογών  επόμενης γενιάς, την απελευθέρωση της ανθρώπινης δημιουργικότητας σε όλα τα επίπεδα, την άμεση και απρόσκοπτη  πρόσβαση στη γνώση χωρίς γεωγραφικούς ή χρονικούς περιορισμούς, την έκθεση σε εμπειρίες εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας σε κάθε τομέα και κλάδο  που αναμφίβολα μετεξελίσσουν  τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική και εργασιακή μας καθημερινότητα, τον τρόπο που μαθαίνουμε τον τρόπο που εκπαιδευόμαστε.

Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο στις προκλήσεις της νέας εποχής.

Ο «νέος κόσμος» των πανεπιστημίων  είναι ήδη εδώ και σχεδιάζει τα επόμενα βήματα του στο σύμπαν του  διαδικτύου, απαλλαγμένο από τους χωροχρονικούς περιορισμούς μιας εποχής που δείχνει να χάνεται στο πέρασμα του χρόνου.

Ποιο είναι το μέλλον των εθνικών πανεπιστημίων που συγκροτήθηκαν εντός δοσμένων  γεωγραφικών πλαισίων με  όρους που αντανακλούν τις πολιτισμικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες τους,  στη σημερινή εποχή του διαδικτύου;

Με απλά λόγια ποιο είναι το μέλλον των εθνικών πανεπιστημίων, όταν σήμερα είμαστε σε θέση να σπουδάσουμε εξ αποστάσεως  σε σημαντικά πανεπιστήμια σε ολόκληρο τον κόσμο χωρίς να μετακινηθούμε από τον γεωγραφικό χώρο εγκατάστασης μας ;

Ποιο είναι το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστήμιου στην εποχή της διεθνοποίησης των σπουδών, των προηγμένων μαθησιακών τεχνολογιών  και της άρσης των γεωγραφικών περιορισμών;

Να είμαστε ειλικρινείς: η απάντηση δεν είναι εύκολη

Θα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή…

Υπάρχουν δύο γνωστοί δρόμοι:

Ο πρώτος δρόμος είναι να κλείσουμε τα μάτια μας στην εξέλιξη και να αφήσουμε το τρένο να περάσει από πάνω μας. Οι υποστηρικτές αυτής της λύσης μάλλον θα πρέπει να το ξανασκεφτούν, ενσωματώνοντάς με κριτικό τρόπο τις πλούσιες εμπειρίες του παρελθόντος μακρινού αλλά και πρόσφατου.

Ο δεύτερος  δρόμος είναι να φροντίσουμε ο καθένας με τον τρόπο του,  να αποκτήσουμε  όλες εκείνες τις απαραίτητες δεξιότητες (κοινωνικές, γνωστικές και πολιτικές βεβαίως) για να κάνουμε το ρεσάλτο μας στο τρένο την ώρα που αυτό θα περνάει…. και όπου μας βγάλει… αρκεί να είμαστε εμείς πάνω.

Οι θιασώτες αυτής της επιλογής θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους, ότι αυτή τη φορά  η ταχύτητα του τρένου μάλλον δεν ευνοεί «εισπηδήσεις» από εδάφους τουλάχιστον.

Υπάρχει και ένας τρίτος δρόμος..

Να μιλήσουμε όχι τόσο για το τρένο αλλά για τις ράγες του, δηλαδή την κατεύθυνση του,  δηλαδή για το ιδεολογικό του πρόσημο.

Κάποιοι θα πουν καλόπιστα: μα είναι ουτοπικό, δεν έχουμε  τις δυνατότητες για κάτι τέτοιο, δεν μπορούμε…τα μεγέθη δεν μας ευνοούν.

Ίσως να έχουν δίκιο. Αν όμως έχουν πραγματικά δίκιο, τότε τι νόημα έχει η ύπαρξη της προοδευτικής παράταξης; Αν είναι να διαχειριστούμε αυτό που θα έλθει έτσι και αλλιώς, τότε υπάρχουν -αποδεδειγμένα-  καλύτεροι από εμάς να το κάνουν.

Με βάση την ανωτέρω προσέγγιση, η προσοχή της προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης εστιάζεται στην δόμηση μιας εναλλακτικής, προοδευτικής βιώσιμης πρότασης για το μέλλον του Ελληνικού Πανεπιστημίου η οποία στηρίζεται σε τρείς πυλώνες:

1ος Πυλώνας: Ανοιχτό Δημόσιο και όχι κρατικό πανεπιστήμιο.

Σήμερα δεν έχουμε στην χώρα μας  δημόσιο πανεπιστήμιο, έχουμε κρατικό πανεπιστήμιο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να μιλήσουμε λεπτομερώς για την διάκριση δημόσιου και κρατικού πανεπιστημίου.

Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο που οραματιζόμαστε οφείλει να είναι απελευθερωμένο από το παρακμιακό εναγκαλισμό του από το κράτος, με τη μέγιστη δυνατή ακαδημαϊκή και οικονομική αυτοτέλεια, με έμφαση στην αξιολόγηση και την κοινωνική λογοδοσία.

Πρέπει να εμπιστευτούμε  και να  υποστηρίξουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο έτσι ώστε από προέκταση του κράτους να γίνει φορέας αλλαγής του κράτους.

Ενδεικτικοί Άξονες:

– Το δημόσιο πανεπιστήμιο προασπίζει την ανεξαρτησία στην έρευνα και υπό αυτή την έννοια είναι θεματοφύλακας του δημόσιου συμφέροντος

– Το δημόσιο πανεπιστήμιο ανοίγει τις πόρτες του τόσο στον δημόσιο τομέα όσο και στην υγιή επιχειρηματικότητα με έμφαση στη νεανική επιχειρηματικότητα, τις νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά και την κοινωνική οικονομία, επιδιώκοντας συνεργασίες με τα επιμελητήρια, τα επιστημονικά δίκτυα τις διεθνείς, ευρωπαϊκές επιστημονικές ενώσεις.

-Το Δημόσιο πανεπιστήμιο συνδέεται με τις τοπικές κοινωνίες και τις θεσμικές της εκφάνσεις και τις υποστηρίζει στην προσπάθεια τους να εναρμονιστούν με τις σύγχρονες ανάγκες.

-Σημαντική η συστηματική αξιολόγηση του πανεπιστημίου ως αυτονόητη υποχρέωση απέναντι στον φορολογούμενο πολίτη, αλλά και στον γονιό που του εμπιστεύεται τα παιδιά του.

-Σημαντική η διαφάνεια και η κοινωνική λογοδοσία: Άμεση εφαρμογή της «Διαύγειας» στα πανεπιστήμια με δημοσιοποίηση των αποφάσεων των συλλογικών τους οργάνων στο σύνολο των ενδιαφερομένων.

-Σημαντικός ο ρόλος της ΑΔΙΠ η οποία αναβαθμίζεται ως ανεξάρτητη αρχή και λογοδοτεί στη Βουλή και όχι στον υπουργό παιδείας

2ος Πυλώνας: Ισχυρό Δημόσιο Πανεπιστήμιο σημαίνει κέντρο αριστείας, καινοτομίας και εξωστρέφειας με διεθνή προσανατολισμό σε όλα τα επίπεδα, σημαίνει Διεθνές κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης

-Το Δημόσιο πανεπιστήμιο κέντρο Αριστείας.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η Αριστεία δεν είναι μια ουδέτερη έννοια όπως πολλοί πιστεύουν.

Για τη συντηρητική προσέγγιση,  η αριστεία είναι το πλέον πρόσφορο μέσο για την αναπαραγωγή και διαιώνιση της οικονομικής και κοινωνικής ελίτ, διανθισμένη βεβαίως από εξαιρέσεις οι οποίες όμως οφείλουν  να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Για την προοδευτική προσέγγιση η αριστεία είναι το μέσο  για τη παραγωγή νέας γνώσης με στόχο τη την διάχυση αυτής σε όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες ανεξάρτητα της κοινωνικής τους προέλευσης, με προφανή στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής κινητικότητας.

Για μέρος της  παραδοσιακής αριστεράς,  η αριστεία ως γνωστόν είναι ρετσινιά και υπό αυτή την έννοια αναγκαστικά κατατάσσεται στη συντηρητική προσέγγιση.

-Το δημόσιο πανεπιστήμιο μετεξελίσσεται σε διεθνές κέντρο ποιοτικής έρευνας και εκπαίδευσης

Με δημιουργία ανοιχτών, ευέλικτων ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών σε όλα τα επίπεδα (προπτυχιακά, μεταπτυχιακά, Δια Βίου Μάθηση, summer schools κλπ ) που θα συνδυάζουν την εξ αποστάσεως και την πρόσωπο με πρόσωπο εκπαίδευση  αξιοποιώντας  τις τεχνολογίες μάθησής  επόμενης γενιάς που ήδη έχουμε αναπτύξει στα εργαστήρια μας.

Με αυτό τον τρόπο,  διεκδικούμε το δικαίωμα στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας (πολιτισμός, ιστορία, φιλοσοφία, τέχνες κλπ).

Το επόμενο αναγκαίο βήμα είναι η διασύνδεση του πανεπιστημίου με τον τουρισμό, τον πολιτισμό, τον αγοροτοδιατροφικό τομέα όπως ήδη έχουμε περιγράψει στο «Σχέδιο Ελλάδα» και ειδικότερα για την  Κρήτη.

Η μετεξέλιξη του Δημόσιου Πανεπιστημίου σε Διεθνές Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα τόσο στο επίπεδο των ανθρώπινων πόρων (νέοι ερευνητές, διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί, διεθνείς συνεργασίες κλπ) όσο και στο επίπεδο των χρηματικών πόρων που θα προσελκύσει από το εξωτερικό και όχι από τον δημόσιο προϋπολογισμό δηλαδή τους φορολογούμενους.

Σημαντικό μέρος των εισερχόμενων πόρων θα κατευθυνθεί στην χρηματοδότηση του 3ου πυλώνα

3ος Πυλώνας: Διασφάλιση του κοινωνικού χαρακτήρα του Δημόσιου Πανεπιστημίου

Η καταβολή διδάκτρων σε προπτυχιακό επίπεδο δεν αφορά την προοδευτική προσέγγιση από θέση αρχής.

Δεν αρκεί όμως αυτό. Το Δημόσιο Πανεπιστήμιο οφείλει να μεριμνήσει στην πράξη

για τα παιδιά εκείνα που έχουν τα ακαδημαϊκά προσόντα αλλά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα. Όχι σαν φιλανθρωπία (ΝΔ) ή προστατευτισμό (ΣΥΡΙΖΑ) αλλά ως την προάσπιση του ύψιστου δικαιώματος: της ισότιμης πρόσβασης στην παιδεία ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό.

Σημαντικό μέρος των εισερχόμενων πόρων από τον 2ο πυλώνα θα ενισχύσει στην πράξη την υποστήριξη των ασθενέστερων οικονομικά φοιτητών όχι μόνο σε μεταπτυχιακό αλλά και σε προπτυχιακό επίπεδο.

Συμπερασματικά

Η διάκριση πρόοδος – συντήρηση είναι παρούσα (όπως και τότε, έτσι και τώρα)

Ο πρώτος πυλώνας (Δημόσιο και όχι Κρατικό Πανεπιστήμιο)  αποτελεί την ιστορική μας διαφοροποίηση από τον αναχρονιστικό κρατισμό της παραδοσιακής αριστεράς.

Ο τρίτος πυλώνας (Κοινωνικός χαρακτήρας του Δημόσιου Πανεπιστήμιου)  αποτελεί την ιστορική μας διαφοροποίηση από την διαχρονική προσέγγιση της ΝΔ.

Ο 2ος πυλώνας (για την μετεξέλιξη του Πανεπιστημίου σε Διεθνές Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης ) αποτελεί την μεγάλη πρόκληση για την προοδευτική δημοκρατική παράταξη.

Η οριοθέτηση μας από τις συντηρητικές προσεγγίσεις είναι αναγκαίες αλλά δεν αρκούν

Οφείλουμε να δουλέψουμε συστηματικά προκειμένου να απαντήσουμε στις προκλήσεις των καιρών με σεβασμό στην ιστορική μας διαδρομή και το βλέμμα μας στραμμένο στις επόμενες γενιές.

Όχι για να διαχειριστούμε το αναπόφευκτο αλλά για να συνδιαμορφώσουμε το αύριο

(όπως και τότε, έτσι και τώρα)

Ροή Ειδήσεων

peripoliko

29/03/2024 | 16:53

Βρέθηκε σώος ο 34χρονος που ήταν αγνοούμενος 2 μέρες στην Καβάλα

29/03/2024 | 16:48

Αθηνά Οικονομάκου: «Δεν με σκεφτόντουσαν για την τηλεόραση φέτος γιατί…»

29/03/2024 | 16:40

Αύξηση κατώτατου μισθού: Φτάνει τα 1.079 ευρώ – Ποια επιδόματα αυξάνονται τον Απρίλιο
sexual harasment page 0001

29/03/2024 | 16:26

Πρόγραμμα δράσης του Δήμου Αθηναίων για την πρόληψη και αντιμετώπιση σεξουαλικής παρενόχλησης σε εργασιακό χώρο

29/03/2024 | 16:22

«Lapis Lazuli»: Η νέα ιδιότυπη παράσταση του Ευριπίδη Λασκαρίδη έρχεται στην Στέγη

29/03/2024 | 16:19

Euroleague: «Διπλό» στην Μπολόνια για να παραμείνει 2ος ο Παναθηναϊκός AKTOR
kotopoulo kokkinisto 290324

29/03/2024 | 16:13

Συνταγή Αργυρώς Μπαρμπαρίγου: Κοτόπουλο κοκκινιστό

29/03/2024 | 16:06

ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Αδιανόητη η ευκολία με την οποία εκστομίζει ψέματα ο Κώστας Καραμανλής

29/03/2024 | 16:00

Δ.Κουτσούμπας: Αναγκαίο να παλέψουμε για μια Κύπρο ενιαία και ανεξάρτητη
kasselakis tourta 290324 (2)

29/03/2024 | 15:56

Στέφανος Κασσελάκης: Έσβησε τούρτα στη Θήβα μαζί με τον Τάιλερ Μακμπέθ

29/03/2024 | 15:48

Φωτιά σε δασική έκταση στη Λακωνία – Ενισχύθηκαν οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής

29/03/2024 | 15:44

Μιχαηλίδου: Το 22% των μισθωτών στον κατώτατο μισθό σήμερα σε σχέση με το 27% το 2019
mixalis xaralampidis kideia 290324 (1)

29/03/2024 | 15:36

Μιχάλης Χαραλαμπίδης: Με ποντιακά τραγούδια και τιμητικό άγημα Ποντίων το «αντίο» στο ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ – Δείτε εικόνες

29/03/2024 | 15:28

ΓΣΕΕ: Συλλογικές συμβάσεις εργασίας παντού και μισθοί αντίστοιχοι των αναγκών μας

29/03/2024 | 15:22

Ανδρέας Μικρούτσικος: Η μείωση των εμφανίσεων στην Καινούργιου και τα επόμενα τηλεοπτικά βήματα
screenshot 12
Χρήστος Χατζηπαναγιώτης: «Βλέπω τη ζωή με άλλα μάτια» – Οι πρώτες δηλώσεις μετά τo έμφραγμα
Η Duffy σε μία σπάνια ανάρτηση: «H αληθινή ευτυχία έρχεται από μέσα μας»
airplane british
Πέντε πράγματα που συμβαίνουν στο σώμα σου όταν είσαι στο αεροπλάνο
tempi 290224
Δήμος Αθηναίων: Εγκρίθηκε η δημιουργία μνημείου για τα θύματα της τραγωδίας στα Τέμπη
pilio 270324
Τέσσερα χωριά στο Πήλιο ιδανικά για ανοιξιάτικα ταξίδια
chskpl front
Η Σκόπελος στα 9 «μυστικά» νησιά της Μεσογείου για τους Γερμανούς-Ρεκόρ αφίξεων το 2023