Αθήνα

 

17 oC

σποραδικές νεφώσεις

Hottest

Ενημέρωση σε... fast-forward!

kokkalis 280324
Τα λόγια αγάπης του Πέτρου Κόκκαλη για τη Δήμητρα Ματσούκα

CALLER'S CHOICE

Λέπρα: H άγνωστη «κάτοικος» της Σπιναλόγκας

1904. Η Σπιναλόγκα μετατρέπεται σε νησί των λεπρών, για την απομόνωση από τον υγιή πληθυσμό, των πασχόντων από τη νόσο του Χάνσεν. Εκεί μεταφέρονται, έπειτα από απόφαση της Κρητικής Πολιτείας, τον Οκτώβριο του 1904, 231 λεπροί, από διάφορα μέρη της Κρήτης.

Το φάρμακο για τη λέπρα δεν έχει ακόμη βρεθεί και οι άνθρωποι ζουν με το φόβο να μην κολλήσουν «την αρρώστια», «το κακό». Από τη μια μέρα στην άλλη, η ζωή των ανθρώπων αλλάζει, καθώς η διάγνωση της αρρώστιας συνοδεύεται από ένα βαρύτατο στίγμα. Κι αυτό, γιατί τότε είναι άγνωστο ακόμη πως το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού διαθέτει φυσική ανοσία στην ασθένεια κι ότι για τους περισσότερους ανθρώπους ο κίνδυνος μόλυνσης είναι ελάχιστος.

Με συγκλονιστικό τρόπο περιγράφεται η κατάσταση των λεπρών της Σπιναλόγκας, στην εισαγωγή της ταινίας «Το νησί της σιωπής» της Λίλας Κουρκουλάκου (1957). Η συγκεκριμένη ταινία, λέγεται πως στάθηκε η αφορμή να κλείσει την ίδια χρονιά το λεπροκομείο της Σπιναλόγκας και να μεταφερθούν οι εναπομείναντες ασθενείς στο νοσοκομείο λοιμωδών «Αγία Βαρβάρα» της Αθήνας.

«Στις ανατολικές ακτές της Κρήτης, απέναντι από την καταπράσινη κοιλάδα του Μεραμπέλου, βρίσκεται ολομόναχο στο πέλαγος, βουλιαγμένο σε νεκρική σιωπή, το νησί της Σπιναλόγκας.

Εδώ, 700 μέτρα μακριά από τους ανθρώπους, και εκατομμύρια μέτρα μακριά από την ανθρωπιά, με το ενετικό τοίχος να τους φυλακίζει τριγύρω, γεννιούνται, ζούνε και πεθαίνουνε οι χανσενικοί της Ελλάδος. Στην Παλαιά Διαθήκη, υποχρεώνονταν  να φωνάζουν στους δρόμους ότι είναι λεπροί, για να μην τους πλησιάζουν οι άλλοι άνθρωποι. Αργότερα τους φόρεσαν ρούχα με κουδούνια, σαν τους αρλεκίνους, για να τους ακούνε οι υγιείς και να απομακρύνονται.

Σήμερα, βρίσκονται απομονωμένοι στον ξερόβραχο αυτό, ίνα πληρωθεί το ρηθέν της Γραφής ‘μόνοι θέλουσι κατοικεί έξω του στρατοπέδου, τελείσθε η κατοικία αυτών’».

Η Σπιναλόγκα πήρε το όνομά της από τους Βένετους, λόγω του σχήματός της (=μακρύ αγκάθι). Το λεπροκομείο της Σπιναλόγκας ιδρύθηκε το 1904 και μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, το 1913, άρχισαν να φθάνουν εκεί ασθενείς από ολόκληρη την Ελλάδα, ενώ αργότερα δέχτηκε ασθενείς ακόμα και από άλλες χώρες, αυξάνοντας τον αριθμό των κατοίκων του νησιού, στους 1.000.

Ακόμη και κατά τη μεταφορά τους στην Σπιναλόγκα, με μικρά πλοιάρια ή το ατμόπλοιο της γραμμής, οι χανσενικοί βίωναν τον κοινωνικό ρατσισμό. Οι πλοίαρχοι, λόγω του φόβου που υπήρχε για τη μετάδοση της ασθένειας, δεν επέτρεπαν την επιβίβασή τους στο πλοίο, αλλά μόνο σε ρυμουλκούμενες από αυτό βάρκες.

Αρχικά η ζωή των νοσούντων στο νησί, ήταν άθλια. Η έναρξη λειτουργίας του λεπροκομείου έγινε βεβιασμένα, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητες προϋποθέσεις από πλευράς οργάνωσης και προσωπικού. Ελάχιστα χρήματα διατίθεντο για την ιατρική τους περίθαλψη, ενώ και η νησίδα και τα οικήματά της ήταν εντελώς ακατάλληλα για να στεγάσουν τους λεπρούς.

Τα πρώτα χρόνια, οι πάσχοντες δεν είχαν καμιά ιατρική μέριμνα, κάτι που έκανε τον τοπικό τύπο να σχολιάζει: «…Επί του γρανιτώδους τούτου βράχου, η Κρητική Πολιτεία εκτελούσα απόφασιν της αντιπροσωπείας του κρητικού λαού, έρριψε τριακόσια ανθρώπινα πλάσματα, ακριβώς όπως οι οδοκαθαρισταί ρίπτωσι εκάστην πρωίαν τα σκουπίδια έξω της πόλεως».

Οι ασθενείς στην Σπιναλόγκα δικαιούνταν ένα μικρό επίδομα μηνιαίως, που συχνά δεν κάλυπτε τη διατροφή και τα φάρμακά τους και συχνά έφταναν στα όρια της εξαθλίωσης.

Η Σπιναλόγκα, ήταν το νησί των δακρύων, ένα απέραντο νεκροταφείο. Οι ασθενείς εγκαταλείπονταν εκεί, περιμένοντας τον θάνατό τους. Πέθαιναν με φρικτούς πόνους αβοήθητοι και παραμορφωμένοι. Όλα αυτά, μέχρι το 1936, όταν στη Σπιναλόγκα μεταφέρθηκε ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης.

Ο Ρεμουνδάκης, που ήταν τριτοετής φοιτητής της Νομικής όταν αρρώστησε, ήταν ο άνθρωπος που περιμένανε οι υπόλοιποι μέχρι τότε, για να διεκδικήσουν ανθρώπινες συνθήκες ζωής.

Η «Αδελφότητα Ασθενών Σπιναλόγκας» που ίδρυσε ο Ρεμουνδάκης, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Τα σπίτια στη Σπιναλόγκα ασβεστώθηκαν, άνοιξε ο περιμετρικός δρόμος, συστάθηκε υπηρεσία καθαριότητας των εξωτερικών χώρων, χτίστηκε θέατρο, κινηματογράφος και από τα μεγάφωνα του δρόμου ακουγόταν κλασική μουσική. Άνθρωποι ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν κι έκαναν παιδιά, μερικά από τα οποία μεγάλωσαν μαζί τους, χωρίς να αρρωστήσουν ποτέ. Η ζωή στο νησί των λεπρών άρχισε να θυμίζει κάτι από αυτή που άφησαν πίσω, πριν μεταφερθούν στη Σπιναλόγκα.

Το λεπροκομείο έμεινε ανοιχτό μέχρι τον Ιούλιο του 1957, οπότε οι τελευταίοι 20 ασθενείς που κατοικούσαν εκεί, μεταφέρθηκαν στην Αθήνα.

Ιστορία 

Στην περιοχή Balathal της Ινδίας ανακαλύφθηκε σκελετός 4.000 ετών, που αποδείχθηκε ότι έπασχε από λέπρα, θεμελιώνοντας τη θεωρία ότι η ασθένεια ξεκίνησε από την Ινδία ή την Αφρική. Η εξάπλωση της νόσου σε άλλα μέρη του κόσμου, θεωρείται ότι έγινε μέσω του εμπορίου και των πολέμων.

Οι λεπροί ήταν οι πρώτοι άρρωστοι, για τους οποίους δημιουργήθηκαν ειδικά ιδρύματα για τον αυστηρό εγκλεισμό τους. Η εκκλησία στην Ευρώπη, ήδη από τον 6ο αιώνα, πήρε μέτρα για τη βοήθεια των λεπρών, που αρχικά είχαν φιλανθρωπικό χαρακτήρα, προοδευτικά όμως πήραν απαγορευτική και διαχωριστική μορφή, οδηγώντας στην απομόνωση και στον «κοινωνικό τους θάνατο».

Στο Βυζάντιο, η νομοθεσία απαγόρευε την είσοδο των λεπρών στις πόλεις, οι οποίοι απελαύνονταν και διαβιούσαν εκτός των τειχών, ενώ η νόσος αποτελούσε και αιτία διαζυγίου.

Η λέπρα σημείωσε έντονη διασπορά την εποχή των σταυροφοριών, λόγω των μεγάλων μετακινήσεων των πληθυσμών.

Εστίες λεπρών παρέμειναν έως τις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως οι παράλιες πόλεις, λόγω της εμπορικής επικοινωνίας με πλοία από άλλες περιοχές.

Πού οφείλεται η λέπρα; 

Η λέπρα αποτελεί χρόνια λοίμωξη, που οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της λέπρας (mycobacterium leprae), το οποίο είναι συγγενικό με το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Ο μικροοργανισμός ανακαλύφθηκε από τον γιατρό G. A. Hansen το 1873, γι’ αυτό και η λέπρα λέγεται επισήμως «νόσος του Χάνσεν».

Συχνά, ξεκινά με μια κόκκινη κηλίδα στο δέρμα που έπειτα απλώνεται παντού. Δημιουργούνται βλάβες του δέρματος και στα σημεία αυτά ο πάσχων αποκτά υπαισθησία. Έτσι, μπορεί πολύ εύκολα να τραυματίσει τα σημεία αυτά χωρίς να το καταλάβει.

Η νόσος σταδιακώς επεκτείνεται από έξω προς τα μέσα, με αποτέλεσμα την προσβολή των νεύρων, των παρακείμενων και υποκείμενων ιστών και την εμφάνιση παραμορφώσεων. Αν μείνει χωρίς θεραπεία, η λέπρα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες βλάβες στο δέρμα, στα νεύρα, στα άκρα, στο αναπνευστικό σύστημα και στα μάτια και σε μόνιμες αναπηρίες, όπως παραμορφώσεις στα χέρια και στα πόδια, δερματικά έλκη, απώλεια οστού ή δακτύλων, μυϊκή αδυναμία και ατροφία.

Πώς μεταδίδεται; 

Η νόσος είναι μεταδοτική, όταν υπάρχει συχνή επαφή με μολυσμένα άτομα, όμως το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού (ποσοστό 95%) έχει φυσική ανοσία. Η μετάδοση γίνεται μέσω των σταγονιδίων από τη μύτη και το στόμα των μολυσμένων ατόμων, που δεν έχουν υποβληθεί σε θεραπεία.

Μπορεί να προσβάλει άτομα οποιασδήποτε ηλικίας και είναι πολύ σπάνιο να προσβάλει παιδιά κάτω των 3 ετών.

Πότε εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της νόσου; 

Ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 9 μήνες έως και 20 χρόνια. Ο μέσος χρόνος επώασης υπολογίζεται στα πέντε χρόνια. Η έναρξη της νόσου, είναι ύπουλη: Αναπτύσσονται προοδευτικά βλάβες στο δέρμα, στα νεύρα, στη μύτη, στο φάρυγγα, τον λάρυγγα, τους οφθαλμούς και τους όρχεις.

Εξαιτίας αυτού, οι μετανάστες από περιοχές όπου ενδημεί η νόσος, πρέπει να είναι σε αυξημένη επιφυλακή.

Οι άνθρωποι που ζουν στο ίδιο σπίτι με το άτομο που πάσχει, πρέπει να εξεταστούν από γιατρό και να παρακολουθούνται κάθε χρόνο για τουλάχιστον 5 χρόνια.

Η διάγνωση γίνεται με βιοψία δερματικών βλαβών και ανίχνευση του βακίλου. Η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία είναι σημαντική, διότι η έγκαιρη θεραπεία σταματά την εξέλιξη και τη μετάδοση της νόσου.

Πώς θεραπεύεται; 

Το πρώτο φάρμακο κατά της αρρώστιας ήλθε το 1948, με την ανακάλυψη της δαψόνης. Μέχρι τότε, η ασθένεια αντιμετωπιζόταν περισσότερο με φυσικά μέσα και με την απομόνωση των ασθενών.

Ωστόσο, μέχρι και τη δεκαετία του ‘60, το μυκοβακτήριο της λέπρας ανέπτυσσε αντοχή στην δαψόνη. Τότε, στη θεραπευτική φαρέτρα των γιατρών μπήκαν δύο νέα φάρμακα, η ριφαμπικίνη και η κλοφαζιμίνη.

Με τα τρία αυτά φάρμακα σε συνδυασμό (πολυφαρμακευτική αγωγή), η ιατρική κοινότητα κατάφερε να θεραπεύσει τους χανσενικούς ασθενείς, να αποτρέψει την εμφάνιση αναπηριών και να τους εξασφαλίσει μια φυσιολογική ζωή.

Από το 2000, η Novartis, ο μοναδικός προμηθευτής πολυφαρμακευτικής αγωγής για τη λέπρα, προσφέρει δωρεάν τα φάρμακα στους πάσχοντες, σε ολόκληρο τον κόσμο, υπό την αιγίδα του ΠΟΥ και έχει βοηθήσει να θεραπευθούν περισσότεροι από 4,5 εκατομμύρια ασθενείς (το διάστημα 2000-2009). Ο ΠΟΥ χορηγούσε  δωρεάν την πολυφαρμακευτική αγωγή στους πάσχοντες, από το 1995.

H λέπρα θεραπεύεται με τη χορήγηση πολυφαρμακευτικής θεραπείας για 6–12 μήνες.  Η θεραπεία έχει ελάχιστες παρενέργειες, ενώ οι πιθανότητες υποτροπής μετά τη θεραπεία είναι ελάχιστες. Οι θεραπευμένοι ασθενείς δεν μεταδίδουν τη νόσο.

Ροή Ειδήσεων

eortologio 8 1

29/03/2024 | 07:58

Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα, Παρασκευή 29 Μαρτίου

29/03/2024 | 07:47

Συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου σήμερα – Ανακοινώνεται αύξηση κατώτατου μισθού

28/03/2024 | 23:01

Βουλή: Καταψηφίστηκε η πρόταση δυσπιστίας για τα «Τέμπη» με 159 «Όχι»
screenshot 24

28/03/2024 | 22:46

Θοδωρής Αθερίδης: Μου αρέσει πάρα πολύ το Ζάρι της Μαρίνας Σάττι, σίγουρα θα είναι μέσα στην τριάδα

28/03/2024 | 22:42

Νέο τζακ ποτ στο Τζόκερ – Δείτε ποιοι αριθμοί κληρώθηκαν

28/03/2024 | 22:26

Σωκράτης Φάμελλος: Σχέδιο συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών με ευθύνη Μητσοτάκη, να γίνει Προανακριτική για τον Καραμανλή
screenshot 22

28/03/2024 | 22:20

MasterChef-Απών ο Σωτήρης Κοντιζάς: «Δεν είμαστε όλοι καλά, δεν ακολούθησε τις οδηγίες»

28/03/2024 | 22:05

Νίκος Ανδρουλάκης: Εδραιωμένη η πεποίθηση στον λαό πως η κυβέρνηση λειτουργεί ως μηχανή διαφθοράς

28/03/2024 | 21:57

Πυροβολισμοί στα ΚΤΕΛ Κηφισού- Ένας τραυματίας
screenshot 20

28/03/2024 | 21:53

Survivor-Αλέξης Παππάς: Η Χρύσα απείλησε την ομάδα ότι στη μονομαχία θα περπατά

28/03/2024 | 21:47

Κυριάκος Μητσοτάκης: «Δεν ντρέπεστε να λέτε ότι μέλημά μου ήταν να αλλάξω τους διαλόγους;» – Ουδέποτε υπήρξε εντολή για συγκάλυψη, κοιτώ στα μάτια τους συγγενείς των θυμάτων

28/03/2024 | 21:34

Κασσελάκης σε Μητσοτάκη: Επαναφέρω την πρόταση για αξιοπρεπή αποχώρηση προτού το παρακράτος καταρρεύσει πάνω σας
screenshot 19

28/03/2024 | 21:23

ΚΚΕ για παραιτήσεις υπουργών: Αδιαμφισβήτητες οι σχέσεις της κυβέρνησης με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα

28/03/2024 | 21:12

Δημήτρης Κόκοτας: Σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο μετά το έμφραγμα

28/03/2024 | 20:57

Καιρός αύριο Παρασευή: Ανοιξιάτικος σε όλη τη χώρα με θερμοκρασίες μέχρι και 26 βαθμούς Κελσίου
Η Duffy σε μία σπάνια ανάρτηση: «H αληθινή ευτυχία έρχεται από μέσα μας»
airplane british
Πέντε πράγματα που συμβαίνουν στο σώμα σου όταν είσαι στο αεροπλάνο
tempi 290224
Δήμος Αθηναίων: Εγκρίθηκε η δημιουργία μνημείου για τα θύματα της τραγωδίας στα Τέμπη
pilio 270324
Τέσσερα χωριά στο Πήλιο ιδανικά για ανοιξιάτικα ταξίδια
chskpl front
Η Σκόπελος στα 9 «μυστικά» νησιά της Μεσογείου για τους Γερμανούς-Ρεκόρ αφίξεων το 2023
Η επίσημη ανακοίνωση για την αλλαγή ώρας την Κυριακή 31 Μαρτίου