Γλυκά Νερά: Έκθεση σοκ για όσα «θυμάται» η μικρή Λυδία από τη μοιραία βραδιά στη μεζονέτα

Η οικογένεια η οποία θα αναλάβει το βρέφος, θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνέχεια και τη σταθερότητα στις συνθήκες ζωής του, να βοηθήσει το παιδί να βρει τρόπους για να διατηρήσει ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου του προσώπου, να υποστηρίζει το παιδί σε συνεχή βάση», τονίζει.

Σύμφωνα με την κ. Σφήκα, «το πιο σκληρό τραύμα που θα αντιμετωπίσει το παιδί και θα χρειαστεί παρέμβαση από ειδικό ψυχολόγο είναι το στίγμα του πατέρα- δολοφόνου».

Με τι κριτήριο πρέπει να αποφασιστεί η οικογένεια που θα αναλάβει το παιδί;

«Η οικογένεια που θα αναλάβει το παιδί θα κριθεί από την κοινωνική υπηρεσία, η οποία εξετάζει πολλές παραμέτρους, όπως το ψυχολογικό προφίλ, τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, κ.λπ. Σημαντικό είναι η απόφαση για το ποιος θα αναλάβει το βρέφος να ληφθεί σύντομα, ώστε να μπορέσει να εγκατασταθεί σε ένα περιβάλλον, να αφομοιωθεί σε αυτό και να ηρεμήσει. Το παιδί δεν είναι τρόπαιο, αλλά ανθρώπινη ψυχή που χρειάζεται ασφάλεια και θαλπωρή».

Πόσο σημαντικό είναι να μεγαλώσει χωρίς να επαναφέρουν όλοι αυτό που έχει συμβεί και χωρίς να την κυνηγάει το στίγμα του πατέρα του δολοφόνου;

«Χρειάζεται πολλή ψυχοθεραπεία το παιδί για να αντέξει το στίγμα που θα το κυνηγάει: το στίγμα του παιδιού που έχει δολοφόνο πατέρα. Αυτό θα είναι και το πιο σκληρό τραύμα που θα χρειαστεί παρέμβαση από ειδικό ψυχολόγο. Δυστυχώς, δεν θα μπορέσει ποτέ να συγχωρέσει τον πατέρα του. Το θέμα είναι αν θα μπορέσει μέσω της ψυχοθεραπείας να κάνει μια λειτουργική σχέση με έναν άντρα και να ξεπεράσει τις φοβίες».

Θα χρειαστεί ψυχολογική υποστήριξη η οικογένεια που θα αναλάβει το παιδί;

«Η οικογένεια που θα αναλάβει το βρέφος του οποίου πέθανε η μητέρα του χρειάζεται να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό, προκειμένου τα τραύματα του παιδιού να γίνουν όσο το δυνατόν πιο ήπια και να μπορέσει να αναπτύξει μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα στη ζωή του μέσα από τους προστατευτικούς παράγοντες που θα του προσφέρει η οικογένεια η οποία θα το αναλάβει».

Πώς «γράφει» η απώλεια της μητέρας στην ηλικία των 11 μηνών που είναι η Λυδία;

«Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να αντιληφθούν την έννοια του θανάτου και τη μονιμότητα της απώλειας. Θεωρούν αναστρέψιμο το θάνατο και αναμένουν τα γεγονότα να επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση. Ο θάνατος εκλαμβάνεται από τα μικρά παιδιά σαν εγκατάλειψη. Τα μικρά παιδιά, επενδύουν όλη τους την αγάπη στη μητέρα, αλλά και όλες τους τις ανάγκες, την προσωπικότητά τους αλλά και τις δυνατότητες εξέλιξης τους. Ο Winnicot (1949), είπε ‘’δεν μπορεί να υπάρξει βρέφος μόνο του, παρά μόνο το δίπολο μάνα-βρέφος’’. Όταν λαμβάνει χώρα μια απώλεια, τα παιδιά είναι αυτά τα οποία υπόκεινται στις μεγαλύτερες συνέπειες, ιδίως όταν πεθαίνει ένα πρόσωπο το οποίο αποτελεί και την κύρια πηγή φροντίδας για αυτά, όπως η μητέρα».

Πώς επηρεάζει ένα παιδί η απώλεια της μητέρας του;

«Συνήθως τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες, καθώς δεν μπορούν να εκφράσουν λεκτικά αυτό που νιώθουν, αντιδρούν με πιθανές διαταραχές στον ύπνο, εμφανίζουν προβλήματα στη διατροφή τους και επίμονες συμπεριφορές ευερεθιστότητας. Η αίσθηση της απώλειας της μητέρας συνοδεύεται βασικά από αλλαγές στην καθημερινή τους ρουτίνα και τη βίωση της θλίψης από τους γύρω τους. Πιθανόν σε αυτή την ηλικία να παρουσιαστεί εξάρτηση από το πρόσωπο φροντίδας, κλάμα, δυσκολίες στις σχέσεις με τα άλλα παιδιά και εκφράσεις θυμού και επιθετικότητας. Το παιδί το οποίο πενθεί μια απώλεια, παρουσιάζει ορισμένα συμπτώματα και συμπεριφορές, που άλλες φορές σωματοποιούνται και άλλοτε παραμένουν σε ψυχολογικό επίπεδο».

Τι είδους ψυχολογική υποστήριξη θα χρειαστεί αυτό το παιδί;

«Τα παιδιά πενθούν όπως ακριβώς και οι ενήλικες. Μπορεί οι τρόποι με τους οποίους εκφράζουν το πένθος τους να διαφέρουν σε πολλά σημεία από αυτούς των ενηλίκων, μπορεί το γνωστικό τους επίπεδο να μην τους επιτρέπει να επεξεργαστούν με την ίδια ταχύτητα και την ίδια αποτελεσματικότητα, παρ’ όλα αυτά και τα παιδιά πενθούν. Και στο πένθος τους αυτό χρειάζονται, όπως και ο οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος, στήριξη, αγάπη, κατανόηση και πάνω από όλα απαντήσεις.

Από τους πιο σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι θα επηρεάσουν την εξέλιξη ενός παιδιού το οποίο έχει βιώσει και έχει πενθήσει για μια απώλεια, μέχρι την μετέπειτα ενήλικη ζωή είναι το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσει μετά το γεγονός της απώλειας.

Η οικογένεια η οποία θα αναλάβει το βρέφος, θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνέχεια και τη σταθερότητα στις συνθήκες ζωής του, να βοηθήσει το παιδί να βρει τρόπους για να διατηρήσει ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου του προσώπου, να υποστηρίζει το παιδί σε συνεχή βάση. Επειδή ο θρήνος είναι μια μακρόχρονη διεργασία, είναι σημαντικό να υπάρχει η δυνατότητα για συνεχή υποστήριξη, τόσο από τα μέλη της οικογένειας, όσο και από άλλα άτομα, που είναι σημαντικά στη ζωή του παιδιού.

Οι εκδηλώσεις θρήνου στα παιδιά είναι απόλυτα φυσιολογικές, όπως είναι τα ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος, οι διάφοροι φόβοι, αλλαγές στη συμπεριφορά, παλινδρόμηση σε προηγούμενα αναπτυξιακά στάδια, σωματικά συμπτώματα κ.λπ.

Όταν ωστόσο οι αντιδράσεις των παιδιών παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και προκαλούν σοβαρή έκπτωση στη λειτουργικότητά τους, η οικογένεια που έχει αναλάβει το παιδί πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό.

Ανησυχητικά σημάδια σε ένα παιδί που έχει χάσει τη μητέρα του και χρειάζεται βοήθεια ειδικού είναι:

• Οι παρατεταμένες περίοδοι κλάματος.
• Η παρατεταμένη απουσία οποιασδήποτε εκδήλωσης θρήνου.
• Τα συχνά και παρατεταμένα ξεσπάσματα θυμού.
• Οι υπερβολικές αλλαγές στην σχολική επίδοση.
• Η απομόνωση για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Η απουσία ενδιαφέροντος για φίλους και δραστηριότητες.
• Οι συχνοί εφιάλτες και οι διαταραχές ύπνου.
• Οι συχνοί πονοκέφαλοι και τα σωματικά συμπτώματα.
• Η μείωση του βάρους.
• Η απάθεια, η αδράνεια, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τη ζωή.
• Οι παρατεταμένες αρνητικές σκέψεις για το μέλλον και η έλλειψη ενδιαφέροντος για το μέλλον».

H κα Δήμητρα Σφήκα

Τι πρέπει να αποφύγουν;

«Μερικές συνήθεις φράσεις των ενηλίκων που προκαλούν σύγχυση στα παιδιά, αντί να τα βοηθούν όταν χάνουν τη μητέρα τους είναι:

Πήγε στον ουρανό / πέταξε ψηλά / έφυγε/ λείπει ταξίδι / κοιμήθηκε / έκλεισε τα μάτια της, την πήρε ο Θεός / την ήθελαν παρέα οι άγγελοι / ήταν πολύ καλή είναι ψηλά στον ουρανό / Στα αστέρια / Μας βλέπει από ψηλά / είναι δίπλα μας, σε βλέπει.

Ο τρόπος που τα παιδιά θα βοηθηθούν έτσι ώστε να προσαρμοστούν στην απώλεια, θα έχει βαθύτατη επίδραση στην συναισθηματική τους ανάπτυξη».