ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ
Το τραγούδι προέρχεται από την ιστορική, αντιδικτατορική παράσταση «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» που ανέβηκε το 1973 από την Τζένη Καρέζη και τον Κώστα Καζάκο. Τραγούδησε με τη μοναδική φωνή του ο Αρχάγγελος της Κρήτης, Νίκος Ξυλούρης.
Στο τραγούδι υπάρχει αναφορά για την 3η του Σεπτέμβρη του 1843 και την Επανάσταση για το Σύνταγμα. Η ημερομηνία αυτή σημαίνει πολλά για τη μεγάλη πλειοψηφία του προοδευτικού κόσμου της χώρας καθώς μια άλλη 3η του Σεπτέμβρη του 1974 δημιουργήθηκε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Προφανώς οι επιτελείς της Κουμουνδούρου ήθελαν με αυτό τον τρόπο να κλείσουν το μάτι στους πασοκογενείς . Ενδεικτικό το κομμάτι του τραγουδιού:
Η Ιστορία της παράστασης:
Θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που έγραψε ιστορία, όταν ανέβηκε μεσούσης της δικτατορίας από τον θίασο Καρέζη – Καζάκου. Τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος.
Το έργο διατρέχει, με σατυρικό, αλλά και δραματικό τρόπο, τη νεότερη ελληνική ιστορία από την Τουρκοκρατία και τα χρόνια του Όθωνα έως τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη γερμανική Κατοχή.
Η ιδέα για το ανέβασμα του έργου ανήκε στο θιασαρχικό ζεύγος, που για πρώτη φορά την άνοιξη του 1972 σκέφτηκαν ν’ ανεβάσουν ένα έργο, που σύμφωνα με την Τζένη Καρέζη έπρεπε «να είναι κάτι σαν λαϊκό πανηγύρι, να κλείνει μέσα του πολλή ρωμιοσύνη… και μέσα από τη σάτιρα, τον αυτοσαρκασμό, το γέλιο και το δάκρυ, να μιλήσουμε για τους καημούς και τα όνειρα της φυλής μας, για προδομένους αγώνες, για προδομένες ελπίδες… και πάνω απ’ όλα για ομορφιά. Για την ομορφιά αυτού του λαού, που δεν παύει ποτέ να αγωνίζεται, να προδίδεται, να πιστεύει και να συνεχίζει τον αγώνα του, διατηρώντας τις ρίζες του αναλλοίωτες αιώνες τώρα».
«Όλα αυτά όμως θά ’πρεπε να ειπωθούν ρωμέικα, ζεστά. Καθόλου φιλολογικά. Καθόλου εγκεφαλικά. Θά’ πρεπε, δηλαδή, να γραφτεί ένα έργο που να έχει μέσα του τους σπόρους της λαϊκής μας τέχνης. Εγχείρημα δύσκολο, άπιαστο σχεδόν», συνεχίζει την αφήγησή της η Τζένη Καρέζη.
Οι θιασάρχες απευθύνθηκαν στον σπουδαίο έλληνα θεατρικό συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη, επειδή είχε «ταλέντο, πείρα, γνώση» και στο έργο του «χτυπάει πάντα πυρετικά, σπαρακτικά και γνήσια ο σφυγμός της ράτσας». Ο Καμπανέλλης δέχτηκε με ενθουσιασμό την πρότασή τους κι έτσι προέκυψε το θεατρικό «Το Μεγάλο μας Τσίρκο».
Την παράσταση ανέλαβε να σκηνοθετήσει ο Κώστας Καζάκος με βοηθό τον Άρη Δαβαράκη, τα σκηνικά και τα κοστούμια έφτιαξε ο Φαίδων Πατρικαλάκης. Τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος και τα ερμήνευε επί σκηνής ο Νίκος Ξυλούρης. Η κίνηση και η θεατρική απόδοση της σκηνής του Καραγκιόζη διδάχτηκε από τον Ευγένιο Σπαθάρη, ο οποίος διακόσμησε το χώρο της εισόδου. Τους βασικούς ρόλους ερμήνευσαν ο Κώστας Καζάκος, η Τζένη Καρέζη, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Νίκος Κούρος, ο Τίμος Περλέγκας και ο Χρήστος Καλαβρούζος.
Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στις 22 Ιουνίου 1973 στο θέατρο «Αθήναιον» της οδού Πατησίων. Αμέσως αγαπήθηκε από το κοινό κι έγινε σύμβολο του αγώνα κατά της Χούντας. Αλληγορικά γραμμένο, κατάφερε να περάσει τις συμπληγάδες της λογοκρισίας, κρύβοντας δεκάδες μηνύματα κατά της δικτατορίας. Κάθε βράδυ γινόταν κοσμοσυρροή στο «Αθήναιον», που βρισκόταν σχεδόν απέναντι από το Πολυτεχνείο. Ανάμεσά τους και «εκπρόσωποι» του στρατιωτικού καθεστώτος, που σημείωναν και ενημέρωναν τους προϊσταμένους τους για τις αντιδράσεις των θεατών.
Οι παραστάσεις του διακόπηκαν βίαια από τη Χούντα, τον Οκτώβριο, λίγο πριν από το Πολυτεχνείο. Η Τζένη Καρέζη και ο Κώστας Καζάκος συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, ενώ συνελήφθησαν εκ νέου κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Οι παραστάσεις του έργου συνεχίστηκαν μετά την αποφυλάκισή τους με μεγαλύτερη επιτυχία από τις 22 Δεκεμβρίου 1973. Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, στις 3 Αυγούστου 1974, το έργο ξανανέβηκε με την προσθήκη των λογοκριμένων σκηνών κι ενός τραγουδιού («Το Πρόσκύνημα») στο φινάλε της παράστασης για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου.
Οι στίχοι του τραγουδιού:
Φίλοι κι αδέλφια
μανάδες γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά
και σεργιανούνε στα στενά
φίλοι κι αδέλφια μάνες γέροι και παιδιά
Γράφουν σημάδια μηνύματα στο Βασιλιά
σαν με φωνάξεις έβγα να το γράψεις
να μη σ’ ακούσουν τα σκυλιά
βγάλε φωνή χωρίς μιλιά
σημάδια και μηνύματα στο Βασιλιά
Ήταν Στρατιώτες Καπεταναίοι και Λαϊκοί
όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους
η Λευτεριά να μη χαθεί
όρκο σταυρώσαν στο σπαθί
Καπεταναίοι Στρατιώτες Λαϊκοί
Όπου φοβάται φωνή ν’ ακούει απ’ το Λαό
σ’ έρημο τόπο ζει και βασιλεύει
Κάστρο φυλάει ερημικό
έχει το φόβο φυλαχτό
όπου φωνή φοβάται ν’ ακούει απ’ το Λαό
Γη παιδεμένη
με σίδερο και με φωτιά
για κοίτα ποιον σου φέραμε καημένη
να σ’ αφεντεύει από ψηλά
τα κρίματά σου είναι πολλά
Γη που το σίδερο παιδέψαν κι η φωτιά
Καίει το φιτίλι ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά
κάνουν Βουλή Συντακτική και γράφουν
το θέλημά τους στα χαρτιά
κι η Κοσμοθάλασσα πλατιά
κάνουν Βουλή ξεθηκαρώνουν τα σπαθιά
Τρεις του Σεπτέμβρη
μανάδες γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
τι φέρνουμε στο Βασιλιά
βαθιά γραμμένο στα χαρτιά
τρεις του Σεπτέμβρη μάνες γέροι και παιδιά
Φίλοι κι αδέλφια
μανάδες γέροι και παιδιά
στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε
ποιοι περπατούν στα σκοτεινά
και σεργιανούνε στα στενά
φίλοι κι αδέλφια μάνες γέροι και παιδιά
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσκή: Σταύρος Ξαρχάκος
Δείτε βίντεο σχετικά με το τραγούδι και την παράσταση:
Ροή Ειδήσεων
10/05/2024 | 23:30
Πρόληψη καρκίνου του μαστού – Πάνω από μισό εκατ. γυναίκες προστίθενται στο εθνικό πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά»
10/05/2024 | 23:20
Σκωτία: Επιβεβαιώθηκε κρούσμα της νόσου των τρελών αγελάδων σε αγρόκτημα στα νοτιοδυτικά
10/05/2024 | 23:15
Ποιοι είναι οι βασικοί προμηθευτές όπλων του Ισραήλ; Ποιοι έχουν σταματήσει τις εξαγωγές
10/05/2024 | 23:10
Ο Τζάστιν και η Χέιλι Μπίμπερ έχουν ήδη επιλέξει το όνομα του μωρού που περιμένουν
10/05/2024 | 23:05
Βαλβέρδε: «Απίστευτο αυτό που έχει κάνει ο Μεντιλίμπαρ, δεύτερη ομάδα μου ο Ολυμπιακός»
10/05/2024 | 22:55
Σταματίνα Τσιμτσιλή: «Το έχω ζήσει, έχω κλάψει πάρα πολύ, το έχω δουλέψει μέσα μου στη ψυχοθεραπεία»
10/05/2024 | 22:50
Eurovision 2024: Το Βέλγιο διέκοψε τη μετάδοση του δεύτερου ημιτελικού με μήνυμα κατά του Ισραήλ | Zappit
10/05/2024 | 22:43
Συνελήφθησαν οι δύο άνδρες που κατηγορούνται για την εν ψυχρώ δολοφονία στη Σταυρούπολη
10/05/2024 | 14:09
Εurovision 2014-Ο Σταμάτης Κραουνάκης για Έλενα Παπαρίζου: «Γέλασα μαζί της, αγνώριστη στην Eurovision»
10/05/2024 | 15:57
Μαρίνα Σάττι: Η απάντηση της ελληνικής αποστολής για τις γκριμάτσες και τα χασμουρητά στη συνέντευξη Τύπου
10/05/2024 | 10:52
«Κόλαφος» ο Γιώργος Λιάγκας για Eurovision και Μαρίνα Σάττι: «Η ταράτσα με τα σώβρακα και τις κιλότες είναι η Ελλάδα;»
10/05/2024 | 15:29
Το τελευταίο αντίο στον Φοίβο Ιωαννίδη – Ανδρουλάκης: «Η πολιτική του παρακαταθήκη είναι πυξίδα για τους αγώνες της γενιάς μας»
10/05/2024 | 11:23
Baby Reindeer-Netflix: Η πραγματική «Μάρθα» ξεσπά σε συνέντευξη – Δεν είμαι stalker, ο Γκαντ είχε εμμονή μαζί μου
10/05/2024 | 08:22
Eurovision 2024: Σε ποια θέση θα εμφανιστεί η Μαρίνα Σάττι στον μεγάλο τελικό – 20η βγαίνει η Κύπρος
10/05/2024 | 15:44
Κασσελάκης: «Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά case studies της οικονομικής πολιτικής της ΝΔ: ΛΑΡΚΟ»
10/05/2024 | 16:30