Αθήνα

 

13 oC

σποραδικές νεφώσεις

Hottest

Ενημέρωση σε... fast-forward!

xtapodi 180324
Συνταγή Αργυρώς Μπαρμπαρίγου: Χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι

ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ

Δεκεμβριανά: Η μέρα που άρχισε ο Εμφύλιος Πόλεμος – Μια από τις πιο «μαύρες» σελίδες στην ιστορία

Η γερμανική κατοχή είχε λάβει τέλος, όμως η 3η Δεκεμβρίου έμελλε να γραφτεί στην Ιστορία ως μία μαύρη στιγμή για την Ελλάδα, αφού ήταν η ημέρα που ξεκίνησαν τα «Δεκεμβριανά», με τις αγγλικές δυνάμεις και την αστυνομία να πυροβολούν διαδηλωτές στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη.

Η ένοπλη σύγκρουση, που έλαβε χώρα στο κέντρο της Αθήνας, μεταξύ του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από τη μία πλευρά και των κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων από την άλλη, αποτέλεσε την απαρχή της εμφύλιας σύγκρουσης (1946 – 1949) μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ξεκίνησε στις 3 Δεκεμβρίου 1944 με την αιματηρή κατάληξη του συλλαλητηρίου της Πλατείας Συντάγματος και τελείωσε τυπικά με την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945.

Η αντιπαράθεση αυτή προήλθε από το κενό εξουσίας, που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής τον Οκτώβριο του 1944. Το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, υπό την καταλυτική επιρροή του ΚΚΕ και με νωπές τις αντιστασιακές δάφνες της Κατοχής, είχε ένα καλά συγκροτημένο στρατιωτικό σώμα και διεκδικούσε μερίδιο στην εξουσία. Απέναντί του οι αστικές δημοκρατικές δυνάμεις ήταν τελείως αδύναμες να του αντιπαρατεθούν, όντας σχεδόν 9 χρόνια εκτός εξουσίας (Δικτατορία Μεταξά, Κατοχή), ενώ μεγάλος μέρος του κρατικού μηχανισμού έφερε τη στάμπα του δοσίλογου.

Εκ των πραγμάτων, η συνδρομή των Βρετανών, που διατηρούσαν δυνάμεις στην Ελλάδα ως συμμαχική δύναμη, ήταν εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση της αστικής δημοκρατίας. Την ίδια στιγμή στην υπόλοιπη Ευρώπη και τον Ειρηνικό συνεχιζόταν με σφοδρότητα ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, αν και η ζυγαριά έκλινε υπέρ των Συμμάχων.

Πώς φτάσαμε στα Δεκεμβριανά

Στις 18 Οκτωβρίου 1944 έφθασε στην Αθήνα ο Γεώργιος Παπανδρέου και δύο μέρες αργότερα σχημάτισε την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, στην οποία συμμετείχαν και έξι ΕΑΜικοί Υπουργοί. Ένα από τα πρώτα ζητήματα που έπρεπε να επιλύσει η νέα κυβέρνηση ήταν η αποστράτευση των αντιστασιακών οργανώσεων και η δημιουργία εθνικού στρατού. Στις 5 Νοεμβρίου ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι ύστερα από τη συνεργασία που είχε με τον στρατηγό Σκόμπι (επικεφαλής των Βρετανικών Δυνάμεων στην Ελλάδα), ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ θα αποστρατεύονταν ως τις 10 Δεκεμβρίου 1944.

Όμως, η απόφαση αυτή δεν άρεσε στο ΚΚΕ, καθώς ενδεχόμενη αποστράτευση του ΕΛΑΣ θα του αφαιρούσε ένα ισχυρό χαρτί στην πρόθεσή του να επιβάλει στην Ελλάδα ένα κομμουνιστικό καθεστώς σοβιετικού τύπου. Στις 20 Νοεμβρίου το Πολιτικό Γραφείο πήρε την απόφαση να αντιπαρατεθεί με τις αστικές δυνάμεις και τους Άγγλους. Οι διαπραγματεύσεις για την αποστράτευση του ΕΛΑΣ ναυάγησαν στις 28 Νοεμβρίου και την 1η Δεκεμβρίου οι Υπουργοί του ΕΛΑΣ αποχώρησαν από την κυβέρνηση Παπανδρέου.

Σε μια επίδειξη ισχύος, το ΕΑΜ διοργανώνει την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου ένα μεγάλο παναθηναϊκό συλλαλητήριο στην Πλατεία Συντάγματος, παρά την κυβερνητική απαγόρευση. Υπολογίζεται ότι πήραν μέρος πάνω από 100.000 άνθρωποι, ενώ κάποιοι ιστορικοί τους ανεβάζουν και στις 500.000. Το συλλαλητήριο βάφτηκε στο αίμα, καθώς οι διαδηλωτές δέχθηκαν καταιγισμό πυρών από την πλευρά των δυνάμεων ασφαλείας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 30 άτομα και να τραυματισθούν 148.

Για το ποιος ήρξατο χειρών αδίκων υπάρχουν τρεις εκδοχές, α) ότι πυροβόλησε κάποιος από το πλήθος, με αποτέλεσμα να απαντήσουν οι αστυνομικές δυνάμεις, β) ότι πυροβόλησε απρόκλητα η αστυνομία και γ) ότι τα πυρά ήταν βρετανικά για τη δημιουργία προβοκάτσιας.

Την επομένη, μετά τις κηδείες των θυμάτων, οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν, με τη συμμετοχή και δυνάμεων του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Το ΕΑΜ συγκρότησε νέα διαδήλωση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν και άλλοι νεκροί. Το ίδιο βράδυ, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του, αλλά μεταπείστηκε από τους Άγγλους και παρέμεινε στη θέση του.

Η πλάστιγγα άρχισε να γέρνει με το μέρος του ΕΛΑΣ, που έλεγχε σχεδόν όλη την Αθήνα, εκτός από το κέντρο της πρωτεύουσας. Οι δυνάμεις του ανέρχονταν σε περίπου 20.000 άνδρες. Η κυβέρνηση Παπανδρέου μπορούσε να υπολογίζει σε λίγους χωροφύλακες και αστυφύλακες, σε κάποιους ταγματασφαλίτες, στην 3η Ορεινή Ταξιαρχία, που είχε έλθει με δάφνες από το Ρίμινι και έδρευε στο Γουδί και φυσικά στη βρετανική δύναμη υπό τον Σκόμπι, που ήταν και η καλύτερα εξοπλισμένη από όλους τους εμπλεκόμενους. Σύνολο 7.500 άνδρες.

Ο ρόλος του Τσόρτσιλ

«Μη διστάσεις να ενεργήσεις σαν να ήσουν σε κατακτημένη πόλη, όπου γίνεται μια τοπική εξέγερση» τηλεγραφεί στον Σκόμπι, ο Βρετανός πρωθυπουργός Γουίνστον Τσόρτσιλ, που δεν διανοείτο ότι θα έχανε την Ελλάδα από τη σφαίρα επιρροής της Μεγάλης Βρετανίας. Την είχε κερδίσει με σκληρά παζάρια από τον Στάλιν στην περίφημη «Συμφωνία των Ποσοστών», που υπογράφτηκε στη Μόσχα στις 9 Οκτωβρίου, τρεις μέρες πριν από την αναχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα.

Από την πλευρά του, ο Σοβιετικός ηγέτης τήρησε τον λόγο του, αποφεύγοντας να κατηγορήσει τον Τσόρτσιλ για ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας, όπως έκαναν οι Αμερικανοί, αλλά δεν αποθάρρυνε την ηγεσία του ΚΚΕ, που δεν γνώριζε το «παζάρι της Μόσχας» και πίστευε βάσιμα σε συντροφική βοήθεια.

Η πρόθεση του ΕΛΑΣ στη Μάχη της Αθήνας ήταν να αφοπλίσει όσα αστυνομικά τμήματα αντιστέκονταν. Ιδιαίτερα σκληρές μάχες δόθηκαν στην περιοχή Μακρυγιάννη για τον έλεγχο του Συντάγματος Χωροφυλακής που έδρευε εκεί (6 – 11 Δεκεμβρίου 1944). Τελικά, οι αμυνόμενοι άντεξαν και από τα μέσα Δεκεμβρίου η κατάσταση άρχισε να αλλάζει υπέρ των κυβερνητικών δυνάμεων, μετά και τις νέες ενισχύσεις των Βρετανών από την Ιταλία.

Κατά τη διάρκεια των «Δεκεμβριανών» έδρασε η διαβόητη οργάνωση του ΚΚΕ “ΟΠΛΑ” (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών), μέλη της οποίας βαρύνονται με πολλούς φόνους, όχι μόνο αντιπάλων, αλλά και αριστερών αντιφρονούντων, όπως Τροτσκιστών.

Ο Τσόρτσιλ πίστευε ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν μπορούσε να λυθεί με στρατιωτικά μέσα, αλλά μόνο με πολιτικά. Γι’ αυτό, ανήμερα των Χριστουγέννων, ήλθε στην Αθήνα.

Σε αλλεπάλληλες συσκέψεις στο Υπουργείο Εξωτερικών (26 – 27 Δεκεμβρίου), στις οποίες συμμετείχαν και εκπρόσωποι του ΕΑΜ, αποφασίστηκε να ζητηθεί από τον εξόριστο Βασιλιά Γεώργιο Β’ να ορίσει Αντιβασιλέα και συγκεκριμένα τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό. Ήταν μια ευφυής κίνηση του Άγγλου πολιτικού για να κρατήσει ενωμένες τις αστικές δυνάμεις, με τη γεφύρωση του χάσματος φιλομοναρχικών και βενιζελογενών δημοκρατικών.

Στα πολιτικά ζητήματα υπήρξε πλήρης διαφωνία. Ο Σιάντος απαίτησε να δοθούν στο ΕΑΜ σχεδόν τα μισά Υπουργεία, να διωχθούν από τον κρατικό μηχανισμό οι δωσίλογοι, να διαλυθεί η Χωροφυλακή, να γίνει δημοψήφισμα για το πολιτειακό το Φεβρουάριο και εκλογές τον Απρίλιο. Οι όροι απορρίφθηκαν απ’ όλους τους πολιτικούς, καθώς πίστευαν ότι θα οδηγούσαν σε κομμουνιστικοποίηση του κράτους. Το ΚΚΕ έδειξε αδιαλλαξία, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι η έλευση του Τσόρτσιλ στην Αθήνα ήταν ένδειξη αδυναμίας και δεν προχώρησε σε ένα συμβιβασμό, που θα του επέτρεπε να διασώσει τις δυνάμεις του και να αποκτήσει σημαντικό μερίδιο της εξουσίας.

Στις 30 Δεκεμβρίου, ο βασιλιάς ενέδωσε στις αφόρητες πιέσεις των Βρετανών και ανακοίνωσε το διορισμό του Δαμασκηνού ως Αντιβασιλέα και την πρόθεσή του να επιστρέψει στην Ελλάδα, μόνο αν το θελήσει ο λαός. Ο Γεώργιος Παπανδρέου παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία και στις 3 Ιανουαρίου 1945 τον διαδέχθηκε ο Νικόλαος Πλαστήρας, που κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή ΕΑΜικών υπουργών.

Στις 5 Ιανουαρίου 1945 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Αθήνα, υπό την πίεση των υπέρτερων κυβερνητικών και βρετανικών δυνάμεων. Στις 11 Ιανουαρίου ο ΕΛΑΣ υπέγραψε ανακωχή με τους Βρετανούς και στις 12 Φεβρουαρίου 1945 έληξαν και τυπικά τα «Δεκεμβριανά», με τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Το ΕΑΜ είχε ηττηθεί στρατιωτικά και πολιτικά.

Πηγή: sansimera.gr

Ροή Ειδήσεων

kate m2

18/03/2024 | 23:04

Κέιτ Μίντλετον: Βίντεο από την πρώτη δημόσια εμφάνισή της μετά την επέμβαση

18/03/2024 | 22:40

Marseaux: «Η Μαρίνα Σάττι με το Ζάρι θα πάει τάπα στη Eurovision»

18/03/2024 | 22:30

Μάκης Δελαπόρτας: Η αποκάλυψη για το πανάκριβο άρωμα της Αλίκης Βουγιουκλάκη – «Αυτό φορούσε μέχρι το τέλος»
screenshot 11

18/03/2024 | 22:05

MasterChef: Επέστρεψε στο παιχνίδι και άφησε τους πάντες με το στόμα ανοιχτό – «Έχω παγώσει αυτή τη στιγμή»

18/03/2024 | 21:50

Σεισμός 3,5 Ρίχτερ στη Γαύδο

18/03/2024 | 21:40

Kρήτη: Η παρέα είχε πυροδοτήσει 20 ναυτικές φωτοβολίδες πριν σκοτωθεί ο 33χρονος
erdogan 75 1

18/03/2024 | 20:56

Παραλήρημα Ερντογάν για Κύπρο: Εάν είχαμε πιέσει περισσότερο το 1974 θα την είχαμε πάρει ολόκληρη

18/03/2024 | 20:12

Καθυστερήσεις στις εθνικές οδούς – Επιστρέφουν οι εκδρομείς του τριημέρου

18/03/2024 | 19:51

ΝΒΑ: Η τεχνητή νοημοσύνη επέλεξε την κορυφαία πεντάδα όλων των εποχών – Τζόρνταν ή ΛεΜπρόν ο κορυφαίος;
screenshot 9

18/03/2024 | 19:37

Πόλεμος στο Ισραήλ: Τηλεφωνική συνομιλία Μπάιντεν – Νετανιάχου, η πρώτη εδώ και έναν μήνα

18/03/2024 | 19:16

«Καταπέλτης» η Μαρία Καρυστιανού στο Ευρωκοινοβούλιο: «Η κυβέρνηση προσβάλει την μνήμη των θυμάτων στα Τέμπη»

18/03/2024 | 18:57

Μαρία Γεωργιάδου: Ο κόσμος μου έλεγε ατάκες από το Κωνσταντίνου και Ελένης
screenshot 6

18/03/2024 | 18:39

Έξαλλος ο Γιώργος Τσαλίκης: «Τι ρωτάς ρε φίλε την άποψη του Οικονομόπουλου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών – Σε τι θα βοηθήσει αυτό τον κόσμο;»

18/03/2024 | 18:18

Γάζα: Συνελήφθη δημοσιογράφος του Al Jazeera από τον ισραηλινό στρατό

18/03/2024 | 17:51

Δημήτρης Σαμόλης: «Δεν είναι σε θέση να φτάσουν στην προσωπική τους αλήθεια, πολλές φορές είναι εσωτερικευμένη ομοφοβία»
giannis markopoulos 180324
Γιάννης Μαρκόπουλος: Ο συνθέτης της επιστροφής στις ρίζες
aristotelis onasis 150324
Αριστοτέλης Ωνάσης: Ο Έλληνας «Κροίσος» που έχτισε μία αυτοκρατορία από το μηδέν
stathera p 140324
Σαν σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα της Σταθεράς π
Μπότσαρης
Μάρκος Μπότσαρης: Μία από τις πιο αγνές μορφές του Αγώνα
image 1 220
Όταν ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το τηλέφωνο
realmadrid eurokinissi
Ρεάλ Μαδρίτης, η «βασίλισσα»-θρύλος έγινε 122 ετών!