Αθήνα

 

24 oC

αίθριος καιρός

Hottest

Ενημέρωση σε... fast-forward!

arkas 150424
Αρκάς: Συγκλονίζει το σκίτσο του για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή

ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ

Όταν ο Μεταξάς “έθαψε” τον Ιλισό- Πώς μπαζώθηκαν οι 700 χείμαρροι που διέσχιζαν το λεκανοπέδιο της Αττικής

Η είδηση διαδόθηκε από στόμα σε στόμα σπέρνοντας τον φόβο στους κατοίκους της πόλης. Πότε και που συνέβη αυτό; Tο 1852, στην Αθήνα. Ποιο ήταν το ποτάμι που φούσκωσε; Η σημερινή οδός Σταδίου… Μάλιστα, στο ύψος του Αρσακείου υπήρχε και μία γέφυρα και η νεροποντή την παρέσυρε με αποτέλεσμα να κοπεί η Αθήνα στα δύο. …

Ιλισός μπροστά από το Στάδιο, εκεί όπου υπήρχε κάποτε το στρογγυλό κτίριο του Πανοράματος Θών. Φωτογράφος Οδυσσέας Φωκάς, περίπου 1900, αρχείο Εθνικής Πινακοθήκης- Μουσείου Α. Σούτζου

Τα ποτάμια εξακολουθούν να ρέουν κάτω από τους δρόμους της Αθήνας. Σε πολλά κτίρια κατά μήκος του δρόμου αντλούνται και σήμερα νερά, με υδραυλικά συστήματα, ενώ γεωτρήσεις του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών) απέδειξαν ότι οι περισσότεροι δρόμοι της Αθήνας κρύβουν ένα μπαζωμένο ρέμα ή ένα υπόγειο ποτάμι.

Ο Ιλισός, ο Ηριδανός, ο Κυκλόβορος, το Λυκόρεμα, ο Βουρλοπόταμος, ο Βοϊδοπνίχτης, ο Αλασσώνας είναι μερικά από αυτά. Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ, τα ανοιχτά ρέματα το 1945, είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα και σήμερα, μόλις, 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σε ποσοστό 66,4%.

Όπως, δε, προκύπτει από μελέτη του ΙΓΜΕ, πριν από μερικά χρόνια, το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στην θάλασσα, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει αλλάξει δραματικά.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές, ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα που συχνά – πυκνά σημειώνονται στο λεκανοπέδιο, δεν αποτελούν «κεραυνό εν αιθρία», αλλά είναι αποτέλεσμα των επιλογών μας και της στρεβλής ανάπτυξης που ακολουθήσαμε. Και οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί: μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δομημένες επιφάνειες στην Αθήνα κάλυπταν το 25% του λεκανοπεδίου. Μετά το 1975, το 75% καλύφθηκε από δομημένες επιφάνειες και δρόμους δίκτυα, ενώ οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν, μόλις, στο 4%.[…]

Στη δεκαετία του ’50 ολοκληρώθηκε η κάλυψη της κοίτης του ποταμού και τη θέση του ποταμού πήραν οι οδοί Μιχαλακοπούλου, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Καλλιρόης. Το έργο είχε ξεκινήσει το 1939 και το θεμελίωσε ο Μεταξάς με τη χαρακτηριστική φράση : «Θάπτομεν τον Ιλισόν». Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο

Στα τέλη του 19ου αιώνα, διέσχιζαν το λεκανοπέδιο, 700 χείμαρροι, ποτάμια και ρυάκια. Το 1999, ο αριθμός τους ήταν μικρότερος των 70 (κάτω, δηλαδή και από το 10%) και σήμερα, δεν υπερβαίνουν τα 50. Που χάθηκαν; Μπαζώθηκαν και καταπατήθηκαν.

Μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουν μπαζωθεί και τσιμεντοποιηθεί περίπου 550 χιλιόμετρα ρέματα και χείμαρροι. Κι αυτό, προκειμένου να πραγματοποιηθούν τα οικιστικά όνειρα των κατοίκων της Αθήνας, με τις γνωστές συνέπειες που και σήμερα (για πολλοστή φορά) βιώσαμε.

Ο Ιλισός το 1910 περίπου στο ύψος της Καλιρρόης

Ο Ιλισός, ήταν το μεγαλύτερο ποτάμι που διέσχιζε την Αθήνα. Ξεκινούσε από τον Υμηττό, για να καταλήξει στην θάλασσα. Παλιά ήταν ανοικτό. Σήμερα, κυλάει εξ ολοκλήρου υπογείως, κάτω από τη Μιχαλακοπούλου, περνάει από την Βασ. Σοφίας (μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο), συνεχίζει στην Καλλιρρόης, για να καταλήξει μετά την Καλλιθέα στην θάλασσα.

Οι Αθηναίοι θεωρούσαν τον Ιλισό, ιερό και στις όχθες του διατηρούσαν βωμούς πολλών θεών, όπου τελούνταν τα Μικρά Μυστήρια, τα οποία σχετίζονταν τόσο με τα Ελευσίνια, όσο και με Διονυσιακές τελετουργίες. Από το ιερό, αυτό, ποτάμι το μόνο που απομένει σήμερα εμφανές είναι η στεγνή και χορταριασμένη κοίτη του, δίπλα στην οποία είναι χτισμένη η Αγία Φωτεινή του Ιλισού.

[inline_article order=”1″]

Στον Ιλισό χυνόταν ο Ηριδανός που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό και κατέβαινε από το Κολωνάκι. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Μετρό στην πλατεία Συντάγματος, ανακαλύφθηκε η αρχαία κοίτη του. Ο ποταμός συνεχίζει στις οδούς Μητροπόλεως και Ερμού, στην Αρχαία Αγορά και καταλήγει στον Κεραμεικό.  Την κοίτη του Ηριδανού συνάντησε το Μετρό και στο Μοναστηράκι, γεγονός που ανησύχησε ιδιαίτερα τους υπεύθυνους, καθώς το ποτάμι φούσκωσε κάποιες φορές επικίνδυνα κατά τη διάρκεια των εργασιών. Ακόμα και σήμερα, ο υπόγειος ποταμός κατεβάζει 20-30 κυβικά νερού την ώρα, ενώ τις βροχερές μέρες το νερό υπερδιπλασιάζεται και από τα νερά του πλημμυρίζει η Ποικίλη Στοά και η Αρχαία Αγορά.

Αθήνα με Ακρόπολη: μερική άποψη από τον Κυκλόβορο εκεί που είναι σήμερα η Πλατεία Μεταξουργείου. AUG. LOFFLER (1822-1866) (ζωγράφος) & A.FESCA (χαράκτης).Πηγή: Η Αθήνα μέσα στο χρόνο

Από το Λυκαβηττό ξεκινούσε και ο Βοϊδοπνίχτης που χωριζόταν, με ένα μέρος του να περνάει από την οδό Δημοκρίτου και την οδό Ακαδημίας προς το Αρσάκειο. Από τα Τουρκοβούνια ξεκινούσε ο Κυκλόβορος, ένας από τους μεγαλύτερους χειμάρρους της Αθήνας, που έφθανε στο Πεδίον του Άρεως και διαμέσου της οδού Μάρνη κατέληγε στην πλατεία Βάθης.

Το Παγκράτι και τον Βύρωνα διέσχιζαν ο Αλασσώνας και το ρέμα «Πήδημα της Γριάς» αντίστοιχα. Στο Φάληρο χύνονταν ο Βουρλοπόταμος (ή Ξηροτάγαρος) και το ρέμα της Πικροδάφνης. Το ρέμα του Ποδονίφτη κυλάει κάθετα τους δήμους Χαλανδρίου, Ψυχικού, Φιλοθέης και Ν. Ιωνίας, διασχίζει υπόγεια τη Λεωφόρο Κηφισίας καταλήγοντας στον Κηφισό.

Οι πανεπιστημιακές μελέτες συγκρίνουν την σημερινή τσιμεντούπολη με τις παλαιότερες διαμορφώσεις της, όπου γεωργικές εκτάσεις, χωράφια και ποτάμια διέσχιζαν τη γη. Η εικόνα των πανάρχαιων ποταμών που πότιζαν την Αθήνα και απορροφούσαν τα νερά της βροχής έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Έτσι, κάθε φορά που βρέχει λίγο παραπάνω, λόγω των επιχωματώσεων και των αλλοπρόσαλλων οικιστικών σχεδίων, τα υπόγεια ποτάμια «φουσκώνουν» και πλημμυρίζουν ολόκληρες περιοχές υπενθυμίζοντάς μας την μακραίωνη ύπαρξή τους και χλευάζοντας τις όποιες (εκ μέρους μας) προσπάθειες εξαφάνισής τους. Μπαζώθηκαν 800 χιλιόμετρα ρεμάτων.

Πηγή: άρθρο του Δημήτρη Λάππα στην “Καθημερινή”

Ροή Ειδήσεων

screenshot 4

16/04/2024 | 16:22

Πασαλιμάνι: «Δεν μπορώ να το πιστέψω» – Συντετριμμένος ο πατέρας του 31χρονου αστυνομικού

16/04/2024 | 15:58

Γιάννης Φέρτης: Συντετριμμένη η Μαρίνα Ψάλτη στην κηδεία, έπεσε στην αγκαλιά της Ξένιας Καλογεροπούλου

16/04/2024 | 15:49

Γιάννης Φέρτης: Σπάραξε η Μιμή Ντενίση στο τελευταίο αντίο – Άπλωσε το χέρι της στην Μαρίνα Ψάλτη για να της συμπαρασταθεί
marina satti 160424

16/04/2024 | 15:29

Μαρίνα Σάττι: «Δεν ισχύει το δημοσίευμα, μου φαίνεται περίεργο να υπάρχει ξαφνικά τέτοια πρόθεση»

16/04/2024 | 15:16

ΚΑΕ Ολυμπιακός: Καλούμε τον γνωστό παρκαδόρο που αρέσκεται να βρίζει την ομάδα του και τους φιλάθλους της να σταματήσει να προκαλεί

16/04/2024 | 15:05

Το Ιράν απειλεί με «εκτεταμένη και οδυνηρή απάντηση» αν υπάρξουν αντίποινα από το Ισραήλ
maria mosxopoulou 160424

16/04/2024 | 14:58

Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών: Αναγκαίος αλλά όχι Επαρκής

16/04/2024 | 14:45

Στην ασφάλεια του Θεοδωρικάκου είχε υπηρετήσει ο αστυνομικός που έχασε τη ζωή του στο Πασαλιμάνι – «Εκφράζω την βαθύτατη οδύνη μου»

16/04/2024 | 14:31

Τόμας Μπαχ: «Σύμβολο ελπίδας η Ολυμπιακή Φλόγα»
mitsotakis ant1 110424 (2)

16/04/2024 | 14:20

Κυριάκος Μητσοτάκης: Υποστηρίζουμε την Ουκρανία, αλλά δεν παρέχουμε F-16, τα χρειαζόμαστε

16/04/2024 | 14:01

Η Μαρία Κανελλοπούλου βούρκωσε περιγράφοντας μια άγνωστη ιστορία με τη Μαίρη Χρονοπούλου

16/04/2024 | 13:45

Χανιά: Άγριος ξυλοδαρμός μεταξύ ανήλικων μαθητριών – Κορίτσια ξεμαλλιάζονται στη μέση του δρόμου
danai mixalaki 160424

16/04/2024 | 13:38

Δανάη Μιχαλάκη: «Πάντα ήθελα να γίνω μητέρα, φυσικά και ο Γιώργος αλλάζει πάνες, μπορεί να κάνει τα πάντα»

16/04/2024 | 13:22

Χάρης Δούκας και Ερασιτέχνης Παναθηναϊκός ανοίγουν τα χαρτιά τους για τη Διπλή Ανάπλαση

16/04/2024 | 13:07

Πειραιάς: Σοκαριστική μαρτυρία για τον αστυνομικό που έχασε τη ζωή του – «Πήδηξε στο φορτηγό για να σωθεί και τον πλάκωσαν τα μπάζα»
stavros niarxos 160424
Σαν σήμερα το 1996 έφυγε από τη ζωή ο Σταύρος Νιάρχος
titanikos 150424
Τιτανικός: Η ιστορία του διασημότερου ναυαγίου
milos 110424
Σαν σήμερα 11 Απριλίου: Το Σπετσιώτικο ρεσάλτο στη Μήλο
Εκλογές 2000: Όταν ο Λαλιώτης έλεγε περιμένουμε την β Αθηνών και ο Καραμανλής όδευε να ορκιστεί πρωθυπουργός
ypotimisi draxmis 090424
Σαν σήμερα 9 Απριλίου: Η υποτίμηση της Δραχμής του 1953
afroditi milos 080424
Σαν σήμερα 8 Απριλίου: Ένας αγρότης ανακαλύπτει την Αφροδίτη της Μήλου