Οι γυναίκες πεθαίνουν από καρδιά πιο συχνά από ό,τι οι άνδρες

Γιατί οι γυναίκες θεωρούνται ευάλωτη ομάδα όσον αφορά στην καρδιαγγειακή τους υγεία;

Οι καρδιαγγειακές νόσοι είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος υγείας για τις γυναίκες. Δυστυχώς, ακόμη και στις μέρες μας, προκαλεί έκπληξη ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν λόγω καρδιαγγειακής νόσου, από ό,τι οι άνδρες.

Στην πραγματικότητα, οι θάνατοι αυτοί είναι περισσότεροι από αυτών των καρκίνων όλων των μορφών.

Μια σημαντική αιτία, είναι ότι η στεφανιαία νόσος (η οποία είναι η «απόφραξη» των αρτηριών που προμηθεύουν αίμα και οξυγόνο στην καρδιά), κλασικά θεωρείται ‘ανδρική’ νόσος. Πήρε αρκετά χρόνια μέχρι να γίνει αντιληπτό ότι νοσούν και οι γυναίκες!

Οι γυναίκες έχουμε ένα βαθμό προστασίας μέχρι την εμμηνόπαυση, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλες. Όλο και περισσότερες διαγιγνώσκονται με τη νόσο πριν και λίγο μετά τα 40.

Ο κίνδυνος  αυξάνεται στις γυναίκες 35-54 ετών. Και αυτό που είναι ανησυχητικό είναι ότι τα 2/3 των γυναικών που πεθαίνουν από στεφανιαία νόσο δεν είχαν προηγουμένως συμπτώματα.

Ο σημαντικότερος λόγος που οι γυναίκες βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από την καρδιαγγειακή νόσο είναι ότι  υποδιαγιγνώσκονται και υποθεραπεύονται!

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του εμφράγματος στην γυναίκα; Γιατί είναι πιο δύσκολη η διάγνωση στις γυναίκες;

Τα κλασικά συμπτώματα του εμφράγματος τόσο στις γυναίκες, όσο και τους άνδρες είναι ο πόνος στο στήθος, η εφίδρωση και η δύσπνοια.

Συγκριτικά, οι γυναίκες εμφανίζουν παραπάνω από διπλάσιες πιθανότητες για πόνο στο μέσο της ωμοπλάτης, 64% περισσότερες πιθανότητες για ναυτία ή έμετο και αυξημένες πιθανότητες κατά 34% για δύσπνοια. Επίσης, ένα παραγνωρισμένο σύμπτωμα είναι αυτό της έντονης κούρασης, καθώς και της έλλειψης ενέργειας (δεν μπορούν να κάνουν αυτά που ήταν ικανές πιο πριν).

Η γυναίκες στατιστικά θα ζητήσουν πιο αργά ιατρική βοήθεια, αλλά και ο γιατρός πιο συχνά δεν θα υποψιαστεί ότι μια γυναίκα εμφανίζει έμφραγμα, αποδίδοντας τον πόνο σε άλλες αιτίες (άγχος, μυοσκελετικός πόνος κ.λπ.).

Επίσης, το γεγονός ότι ο πόνος στο στήθος μπορεί να μην είναι το κύριο σύμπτωμα, δυσκολεύει τη διάγνωση.

Σε πρόσφατη μελέτη φάνηκε ότι δεν θα γίνει ορθή διάγνωση στο 5% των γυναικών – έναντι 3% των ανδρών.

Γιατί η γυναίκα μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορεί να έχει πιο δύσκολη πορεία από έναν άνδρα;

Οι γυναίκες δεν θα οδηγηθούν σε επεμβατική (στεφανιογραφικός έλεγχος) αντιμετώπιση του επεισοδίου, συνήθως λόγω μη ή αργοπορημένης διάγνωσης.

Ακόμη και όταν γίνει η επέμβαση, το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι το ίδιο ευνοϊκό, αφού οι αρτηρίες είναι μικρότερες και οι βλάβες συνήθως πιο διάχυτες.

Οι γυναίκες όταν εμφανίζεται η νόσος είναι κατά κανόνα μεγαλύτερες σε ηλικία και έχουν και άλλες συνυπάρχουσες νόσους.

Ακόμη και η στεφανιογραφία μπορεί να μην καταδείξει αποφρακτική στεφανιαία νόσο, αφού αυτή συνήθως εμφανίζεται με άλλες μορφές, όπως: αυτόματο διαχωρισμό της στεφανιαίας αρτηρίας, ρήξη πλάκας, σπασμό, μικροαγγειακή στεφανιαία νόσο και έμφραγμα σχετιζόμενο με το stress.

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τον μεγαλύτερο κίνδυνο αιμορραγίας, κάνουν την πορεία μετά το έμφραγμα πολλές φορές δυσκολότερη από αυτή του άνδρα.

Οι γυναίκες έχουν μη τυπική εκδήλωση πόνου καρδιακής αιτιολογίας. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ενώ τα κλασικά συμπτώματα της στεφανιαίας νόσου συνδέονται συχνότερα με αποφρακτική νόσο, ο συνδυασμός μη αποφρακτικής στεφανιαίας νόσου με δυσλειτουργία του ενδοθηλίου σε νέες και μέσης ηλικίας γυναίκες, οδηγεί στην εμφάνιση πιο άτυπων συμπτωμάτων.

Υπάρχουν βιολογικοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό, αφού οι γυναίκες έχουν μικρότερες αρτηρίες από τους άνδρες.

Η  στεφανιαία νόσος εμφανίζεται με διαφορετικό τρόπο και είναι πιο διάχυτη. Έτσι, η νόσος των «μικρών αγγείων» που αιματώνουν την καρδιά επηρεάζει πιο συχνά τις γυναίκες (η στεφανιογραφία σε αυτές τις περιπτώσεις δεν δείχνει βλάβες).

Πόσο συχνές είναι οι αρρυθμίες στις γυναίκες; Πότε πρέπει μια γυναίκα να απευθυνθεί στον γιατρό;

Ένας στους 18 ανθρώπους έχει κάποια αρρυθμία. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ένας στους τέσσερις Αμερικανούς γύρω στα 40 θα εμφανίσει κάποιον «ακατάστατο καρδιακό παλμό».

Ενώ τις περισσότερες φορές οι αρρυθμίες είναι ακίνδυνες, μπορεί να γίνουν σοβαρές ή και επικίνδυνες για τη ζωή.

Έτσι ενώ συχνά δεν χρειάζονται κάποια ειδική θεραπεία, πρέπει να γίνει εκτίμησή τους για να γνωρίζουμε αν είναι αθώες ή όχι.

Μιλώντας γενικά, δεν υπάρχουν αρρυθμίες που να είναι «ειδικές» για τις γυναίκες.

Παρ’ όλα αυτά και εδώ, η διάγνωση, τα συμπτώματα, η συχνότητα εμφάνισης και οι αιτίες των αρρυθμιών, καθώς και η έκβασή τους, είναι πολλές φορές διαφορετικές.

Η διαφοροποίηση αυτή οφείλεται στους βασικούς μηχανισμούς που καθορίζουν και το ηλεκτροφυσιολογικό υπόστρωμα της καρδιάς. Στις γυναίκες είναι διαφορετικά τόσο το μέγεθος και η δομή της καρδιάς, όσο και ο τρόπος με τον οποίο οι ορμόνες, τα φάρμακα και οι ηλεκτρολύτες επιδρούν στα κανάλια διόδου ιόντων των καρδιακών κυττάρων.

Η διαφορά στην έκβαση αφορά και στον διαφορετικό τρόπο που αντιμετώπισης των αρρυθμιών στις γυναίκες. Είναι σύνηθες τα συμπτώματα αρρυθμιών στις γυναίκες να αποδίδονται στην «φαντασία» της ασθενούς, αφού ο παροξυσμικός χαρακτήρας οδηγεί στο να μην υπάρχει αρρυθμία την ώρα που πραγματοποιείται η εξέταση.

Οι γυναίκες έχουν συνήθως υψηλότερους παλμούς σε ηρεμία σε σύγκριση με τους άνδρες. Επίσης έχουν μεγαλύτερο QT διάστημα στο ΗΚΓ το οποίο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μιας επικίνδυνης για τη ζωή ταχυκαρδίας, μετά λήψη ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών (φαρμακο-εξαρτώμενη πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία).

Οι απλές έκτακτες συστολές είναι η πιο συχνή αρρυθμία σε άνδρες και γυναίκες και τις περισσότερες φορές δε συνδέονται με καρδιακή νόσο, οπότε δεν χρειάζονται  φαρμακευτική ή επεμβατική θεραπεία. Μελέτες δείχνουν ότι οι αρρυθμίες γίνονται συχνότερες κατά την εγκυμοσύνη, καθώς και κατά την ωχρινική φάση του κύκλου (15η με 28η ημέρα του εμμηνορυσιακού κύκλου. Είναι φανερό λοιπόν, πόσο ρόλο παίζουν οι ορμόνες, η θερμοκρασία του σώματος, καθώς και η δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος στη συχνότητά τους.

Πιο συχνά  σε αυτή την περίοδο εμφανίζεται και μια μορφή υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας (η ταχυκαρδία από επανείσοδο στον κολποκοιλιακό κόμβο). Αν και οι ταχυκαρδίες αυτές προκαλούν πιο έντονα συμπτώματα στις γυναίκες (έχουν περισσότερους παλμούς και είναι συχνότερες), οδηγούνται στην κατάλληλη θεραπεία, δηλαδή στην κατάλυση, και πάλι σε μικρότερο ποσοστό σε σχέση με τους άνδρες.

Κολπική μαρμαρυγή. Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες για επιπλοκές;

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια αρρυθμία που κάνει την καρδιά να χτυπά γρήγορα ή αργά και άρρυθμα. Είναι πιο συχνή στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες, αυξάνεται όμως δραματικά με την ηλικία (γήρανση). Έτσι, αφού οι γυναίκες ζουν περισσότερο, υπάρχουν περισσότερες γυναίκες με κολπική μαρμαρυγή.

Οι γυναίκες με κολπική μαρμαρυγή έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, αν εμφανίσουν τέτοιο επεισόδιο τείνει να είναι σοβαρό.

Η πιθανότητα οι γυναίκες να λάβουν αντιπηκτική αγωγή, καθώς και να τους προταθεί η κατάλυση (επεμβατική αντιμετώπιση) της αρρυθμίας τους είναι και εδώ μικρότερη σε σχέση με τους άνδρες με την ίδια πάθηση.

Η γυναικεία καρδιά είναι πιο ευάλωτη και στα φάρμακα που δίνουμε για να καταστείλουμε την κολπική μαρμαρυγή, αφού υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να πυροδοτήσουν επικίνδυνες για τη ζωή αρρυθμίες.

Δεν πρέπει να αγνοούμε αυτή την αρρυθμία που αν και «σιωπηλή» (λίγα ή καθόλου συμπτώματα) μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Όμως δεν χρειάζεται και πανικός.

Με την έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή θεραπεία οι κίνδυνοι ελαχιστοποιούνται.

Το μήνυμα είναι να μην αγνοούμε τα συμπτώματα και τους τακτικούς ελέγχους, γιατί όσο πιο γρήγορα τεθεί η διάγνωση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι και η θεραπεία.

Η καρδιακή ανεπάρκεια στις γυναίκες έχει διαφορετικό πρόσωπο;

Όπως και στις παραπάνω παθήσεις, οι γυναίκες και οι άνδρες μπορεί εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια για διαφορετικούς λόγους και να επηρεαστούν με διαφορετικό τρόπο.

Η καρδιακή λειτουργία μπορεί να γίνει ασθενέστερη ή η καρδιά να γίνει πιο «σκληρή» για πολλούς λόγους. Υπάρχουν  όμως διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα δύο φύλα.

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο της ανεπάρκειας.

Ο σακχαρώδης διαβήτης σε γυναίκες 30 – 60 ετών καθιστά δύο φορές πιο πιθανή την εμφάνιση καρδιακής ανεπάρκειας στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες ίδιας ηλικίας.

Η κολπική μαρμαρυγή και η στεφανιαία νόσος (ειδικά μετά από έμφραγμα) είναι επίσης πιο πιθανό να οδηγήσουν σε καρδιακή ανεπάρκεια.

Η εγκυμοσύνη. Η μυοκαρδιοπάθεια της κύησης είναι μια ξεχωριστή οντότητα, που τείνει να ξανασυμβεί σε μελλοντικές εγκυμοσύνες, ιδιαίτερα μετά τα 35 ή αν συνυπάρχει διαβήτης της κύησης.

Γυναίκες που δεν έχουν κάνει παιδιά ή με πρώιμη έναρξη εμμήνου ρύσης έχουν αυξημένη πιθανότητα καρδιακής ανεπάρκειας. Η αιτία δεν είναι γνωστή.

Οι γυναίκες εμφανίζουν καρδιακή ανεπάρκεια με διατηρημένο κλάσμα εξώθησης (η καρδιά δεν χάνει τη δύναμη της συστολής της, αλλά γίνεται «σκληρή»-stiff- και δεν μπορεί να χαλαρώσει).

Τελικά τι διαφοροποιεί τα δύο φύλα στον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο;

Ο γυναικείος οργανισμός παρουσιάζει κάποιες διαφορές από τον ανδρικό, αλλά όπως έγινε φανερό από τα παραπάνω, οι κυριότερες αιτίες είναι ότι η διάγνωση, η θεραπεία και η υποστήριξη στον γυναικείο πληθυσμό, τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως, είναι πολύ κατώτερη από αυτή του ανδρικού.

Η ενημέρωση και η σωστή αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που οδηγούν στα καρδιαγγειακά προβλήματα πρέπει να τονιστεί και να γίνει γνώση σε όλους όσους ασχολούνται με την υγεία αλλά και τρόπος ζωής για τις γυναίκες.

Tέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι μπορεί οι γυναίκες να είναι  συναισθηματικά πιο ευάλωτες, το άγχος όμως δεν θα πρέπει να θεωρείται η αιτία πόνου, δυσφορίας, δύσπνοιας, κούρασης, αρρυθμίας ή ζάλης εκτός κι αν ενδελεχώς αποκλειστεί η ύπαρξη καρδιοπάθειας.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι σωτήρια. Αυτό λοιπόν που πρέπει να αλλάξουμε είναι οι λανθασμένες αντιλήψεις που δεν μας επιτρέπουν να μειώσουμε τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στις γυναίκες.

Για να το καταφέρουμε, η σωστή και ευρεία ενημέρωση είναι καθοριστικής σημασίας.

Σχετικά Άρθρα